Lo ngại giảm sức mua
Thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục duy trì mức tăng trưởng mạnh mẽ, đạt khoảng 18 - 25% mỗi năm. Thương mại điện tử đóng góp 2/3 giá trị của nền kinh tế số Việt Nam.
Với tốc độ tăng trưởng ổn định hai con số, thương mại điện tử và kinh tế số Việt Nam vẫn duy trì vị trí trong Top 10 quốc gia có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới, góp phần tạo động lực phát triển cho nền kinh tế số và thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp.
Trước đây, hàng hóa nhập khẩu có giá trị dưới 1 triệu đồng được miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế nhập khẩu, trong khi các sản phẩm tương tự do doanh nghiệp trong nước sản xuất vẫn phải chịu các loại thuế này.
Nhiều doanh nghiệp thương mại điện tử (TMĐT) đã tận dụng chính sách này để nhập khẩu số lượng lớn hàng giá rẻ từ nước ngoài, sau đó chia nhỏ đơn hàng để hưởng ưu đãi thuế, gây khó khăn cho các doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, từ ngày 18/2, chính sách này đã chính thức bị bãi bỏ theo quyết định số 01/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Chị Nguyễn Thu Huyền (Bình Thạnh, TP. HCM) bán hàng online đã gần 6 năm. Chị chia sẻ, phần lớn các sản phẩm chị bán đều có giá trị nhỏ, xuất xứ từ Trung Quốc và chủ yếu nhập khẩu qua kênh thương mại điện tử. Với chính sách thuế mới, chị lo ngại giá của các mặt hàng nhập khẩu sẽ tăng lên trong thời gian tới. Vì vậy, chị đang cân nhắc tìm nguồn hàng trong nước thay thế.
Không riêng chị Huyền, nhiều chủ shop trên các sàn thương mại điện tử cũng bày tỏ lo ngại việc dừng miễn thuế VAT với hàng hóa dưới 1 triệu đồng sẽ khiến giá bán tăng, làm giảm sức mua, từ đó ảnh hưởng đến doanh thu.
Trong khi đó, trao đổi trên VnEconomy, ông Chu Xuân Thức - Trưởng phòng Phát triển Kinh doanh của Metric cũng cho rằng, quy định mới sẽ ảnh hưởng đến tất cả các bên trong hệ sinh thái thương mại điện tử gồm các sàn giao dịch, nhà bán hàng và người tiêu dùng.
Ông Thức nhận định, giá cả hàng hóa trên các sàn thương mại điện tử rất có thể sẽ tăng lên trong thời gian tới. Nguyên nhân là do số lượng các nhà bán hàng nhập khẩu hàng từ nước ngoài và các nhà bán hàng quốc tế trực tiếp kinh doanh các sản phẩm giá rẻ trên các sàn thương mại điện tử Việt Nam hiện chiếm tỷ trọng đáng kể.
Ngoài ra, việc áp dụng thuế sẽ làm giảm biên độ lợi nhuận của các sản phẩm có giá trị dưới 1 triệu đồng. Các nhà bán hàng sẽ buộc phải tăng giá để bù đắp phần thiếu hụt lợi nhuận. Trong khi đó, các sàn thương mại điện tử sẽ hưởng lợi từ việc giá hàng hóa tăng lên, vì phí thu từ các nhà bán hàng sẽ tăng theo.
Dù vậy, theo ông, không phải nhà bán hàng nào cũng sẽ điều chỉnh giá. Những sản phẩm bán chạy với số lượng lớn vẫn có thể duy trì giá để đảm bảo mức tiêu thụ ổn định.
Theo Metric, trong năm 2024, tổng doanh thu của 5 sàn thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam (Shopee, Lazada, TikTok Shop, Tiki, Sendo) dự kiến đạt 318,9 nghìn tỷ đồng. Trong đó, hàng hóa có giá trị dưới 1 triệu đồng chiếm hơn 80% tổng quy mô thị trường và tỷ lệ này ngày càng gia tăng qua các năm.
Doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế và giảng viên cao cấp Học viện Tài chính đánh giá, việc áp thuế đối với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ sẽ tạo cơ hội cho các doanh nghiệp nội địa cải thiện hoạt động sản xuất, tối ưu chi phí và giảm giá thành sản phẩm, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - giảng viên cấp cao Đại học Kinh tế TP. HCM cũng cho rằng, việc áp thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ không chỉ giúp đảm bảo sự công bằng giữa hàng nội địa và hàng nhập khẩu, mà còn góp phần ngăn chặn thất thu thuế, đặc biệt khi số lượng hàng hóa giá trị nhỏ nhập khẩu ngày càng nhiều.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh để chính sách này có hiệu quả, cần có các biện pháp hỗ trợ kèm theo để giúp doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Bởi Trung Quốc, với quy mô sản xuất lớn, công nghệ hiện đại và chi phí tối ưu, luôn là đối thủ mạnh của các doanh nghiệp Việt, vốn chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khó có thể cạnh tranh về giá.
Về lý thuyết, để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp Việt cần tập trung vào cải tiến sản phẩm, nâng cao chất lượng và ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất vẫn là chi phí đầu tư. Nếu không có chính sách hỗ trợ và tạo ra môi trường kinh doanh công bằng, hàng hóa giá rẻ nhập khẩu vẫn sẽ tràn vào và gây sức ép lên các doanh nghiệp trong nước.
Ông Bùi Đức Thiện - đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành thương hiệu thời trang Erosska chia sẻ, việc dừng miễn thuế đối với hàng nhập khẩu dưới 1 triệu đồng là một quyết định cần thiết. Chính sách miễn thuế trước đây đã tạo ra "lỗ hổng cạnh tranh không lành mạnh", cho phép các doanh nghiệp TMĐT nhập khẩu số lượng lớn hàng giá rẻ từ nước ngoài, chia nhỏ đơn hàng để được miễn thuế.
Điều này khiến các doanh nghiệp sản xuất trong nước gặp khó khăn, không thể cạnh tranh về giá với hàng nhập khẩu giá rẻ. Quyết định mới sẽ giúp tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng hơn, bảo vệ sản xuất trong nước và người tiêu dùng, đồng thời ngăn chặn gian lận thương mại và trốn thuế qua hình thức chia nhỏ lô hàng.
Việc bãi bỏ chính sách miễn thuế VAT đối với hàng nhập khẩu giá trị thấp không chỉ giúp tạo ra sự công bằng trong môi trường kinh doanh mà còn mang đến những thách thức và cơ hội mới cho cả doanh nghiệp trong nước và người bán hàng online.
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp nội địa cần tận dụng thời điểm này để cải tiến sản phẩm, nâng cao chất lượng và giảm chi phí. Đồng thời, những chính sách hỗ trợ từ Chính phủ sẽ đóng vai trò quan trọng, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn trước mắt và phát triển bền vững lâu dài.
