Cắt giảm tối đa tiêu dùng, mua sắm
Chị Phan Thị Hồng Hạnh (26 tuổi, quê An Giang) đang là nhân viên văn phòng ở một công ty trên địa bàn quận 1 (TP.HCM) với thu nhập 15 triệu đồng/tháng. Khoảng 1 năm trở lại đây, chị Hạnh hạ quyết tâm sống tiết kiệm. Mỗi ngày, chị chỉ tiêu khoảng 120.000 đồng. Chị Hạnh cho biết, bữa sáng chị ăn xôi hoặc bánh mì bình dân. Trưa cơm văn phòng, muốn đổi món thì hủ tiếu, mì quảng giá cao hơn chút. Bữa tối, chị mua cơm cũng chừng đó tiền.
Chị chọn thuê trọ ở vùng ngoại thành, cách chỗ làm 20km giá rẻ và "ở xa thì phòng ốc rộng rãi hơn". Ngoài những khoản chi tiêu trên, hầu như chị không mua sắm gì nhiều. Chị Hạnh bảo, con gái thì thường có nhu cầu về mỹ phẩm và quần áo, nhưng chị hạn chế tối đa có thể và thường chọn mua vào các dịp giảm giá mạnh của các sàn thương mại điện tử.
Tương tự, anh Nguyễn Văn Trường (27 tuổi, ngụ huyện Bình Tân) đang cố gắng tạo thói quen xài tiền hợp lý. Anh chỉ mua những gì cần thiết. Quần áo thì thường chọn loại tốt để mặc được lâu hơn. Nhiều người chọn tự nấu ăn để tiết kiệm nhưng anh Trường vẫn chọn ăn 3 bữa ngoài quán vì “sống một mình, đi làm cả ngày thì ăn ở ngoài giúp tiết kiệm thời gian, đỡ tốn công đi chợ mua về nấu, hao gas, điện rồi còn phải dọn dẹp, rửa chén”.
Theo anh, ăn quán bình dân chỉ mất khoảng 20 phút, không tốn hơn nấu ở nhà bao nhiêu. Anh cũng cân nhắc mỗi ngày tiền ăn không quá 120.000 đồng.
Anh Đặng Hoàng Anh (31 tuổi) làm trong ngành quảng cáo tại TP. HCM. Nửa năm qua, thay vì mua sắm quần áo có thương hiệu như trước, anh chỉ săn sale trên livestream với giá rẻ hơn. Tiền đi cà phê cũng được anh tiết kiệm bằng cách chuyển mua từ chuỗi đồ uống sang trọng qua tầm trung. Khoản chi ăn ở tiệm được anh cắt giảm nhiều nhất. Anh ưu tiên nấu ăn tại nhà và giảm tần suất ăn nhậu ở quán.
Doanh nghiệp gặp khó tiêu thụ
Thời gian qua, rất nhiều người trẻ bắt đầu hình thành thói quen tiết kiệm. Theo báo cáo của Công ty nghiên cứu thị trường NielsenIQ Việt Nam, 62% người tiêu dùng được hỏi trong quý I chọn nấu ăn tại nhà, 32% giảm ăn ở ngoài để tiết kiệm. Tỷ lệ chọn 2 phương thức tiết kiệm này tăng liên tục từ giữa năm ngoái. Ngoài ra, 16% người được hỏi cho hay đã giảm mua hàng tạp hóa và 50% không mua hàng xa xỉ.
Các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ và dịch vụ cảm nhận rõ nhất tinh thần tiết kiệm của người Việt trong nửa năm qua. Anh Han Sovy, Giám đốc đối ngoại Cosmodern - sàn thương mại điện tử chuyên bán thời trang thiết kế nội địa (local brand) - thừa nhận sức mua đã bắt đầu chững lại từ giữa năm ngoái.
Theo anh Han Sovy, các tên tuổi lớn và được nhiều người biết đến vẫn bán được nhưng chậm hơn trước khá nhiều. Riêng một số thương hiệu nhỏ, mới ra đời đã nghỉ bán tạm thời.
Trong khi đó, báo cáo khảo sát quý II vừa được công bố của Hiệp hội Doanh nghiệp TP. HCM (Huba) cho thấy, bên cạnh hơn 57% doanh nghiệp đang hoạt động ổn định thì 30,4% đã giảm doanh thu. Trong các khó khăn chính được chỉ ra, "nhu cầu tiêu dùng giảm" được đồng thuận cao nhất.
Ông Nguyễn Khắc Hoàng - Cục trưởng Cục Thống kê cho biết, mức tiêu dùng quý II có dấu hiệu chậm lại so với quý I. Tính chung 6 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng vẫn tăng trưởng 5,7% sau khi loại trừ yếu tố lạm phát. Tuy nhiên, tăng trưởng đã giảm tốc so với nửa đầu năm 2023 (tăng 8,8%).
Chi tiêu của người Việt được kỳ vọng sẽ được cải thiện vào nửa cuối năm, nhưng đòi hỏi doanh nghiệp phải thích ứng, kích cầu. Bà Nguyễn Cao Ngọc Dung - quản lý cấp cao phụ trách phát triển thị trường cho dịch vụ về đo lường bán lẻ tại NielsenIQ Việt Nam khuyến nghị, doanh nghiệp bán lẻ cần "5 đúng" về điểm bán, sản phẩm, giá, hình thức trưng bày và hoạt động kích cầu.
Nghiên cứu của NielsenIQ Việt Nam cho thấy một số xu hướng như người tiêu dùng Việt quen dần với sự có mặt của những nhãn hiệu và sản phẩm mới, nhưng không mấy háo hức trải nghiệm chúng như trước. Trong khi, họ rất quan tâm đến giá, đặc biệt là sự thay đổi giá của các sản phẩm chọn mua.
Ngoài lực lượng tiêu dùng tại chỗ, sức mua từ đà phục hồi của du lịch cũng là một kênh có thể tìm cách tận dụng. Theo Tổng cục Thống kê, khách quốc tế đến nước ta nửa đầu năm nay đạt hơn 8,8 triệu lượt, tăng 58,4% so với cùng kỳ năm 2023 và hơn 4% so với thời điểm trước Covid-19. Ông Nguyễn Khắc Hoàng cho rằng, muốn kích cầu tiêu dùng thì "người dân phải có thu nhập, khách đến phải có chỗ tiêu". Do đó, cần nhiều hơn các sự kiện khuyến mại.