Mong muốn sinh con theo ý muốn
Chị Trần Thị Lan Anh (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, vợ chồng chị đã có 2 cô con gái. Nhưng do chồng chị là con trưởng nên mỗi lần về quê, họ hàng lại thúc giục chị sinh con trai. Do điều kiện kinh tế hạn hẹp và việc làm thụ tinh nhân tạo tốn thời gian, chị quyết định tham gia hội nhóm để mua một combo sinh con trai. Người bán quảng cáo combo này giá 5 triệu, nhưng sau khi nhắn tin trao đổi chị mua với giá 2 triệu.
Chị Lan Anh cho biết, combo chị mua gồm một hộp gametix giá 800 nghìn đồng (mới sử dụng một gói), tinh chất hàu 30 viên, Mangaroo 67 viên, que thử trứng 20 que kèm cốc nhựa, Blackmores 12 viên hồng và 12 viên nâu, tạo kiềm xy còn 3 và 1 máy xét nghiệm tinh trùng hãng Yo. Tuy nhiên, sau khi dùng hết liệu trình, vợ chồng chị vẫn chưa thể sinh con trai.
Không riêng chị Lan Anh, hiện nay rất nhiều người có nhu cầu sinh con theo ý muốn. Năm bắt nhu cầu này, trên các nền tảng mạng xã hội, không khó để bắt gặp những quảng cáo về thực phẩm chức năng và thuốc với lời hứa hẹn giúp “sinh con trai”, “sinh con theo ý muốn”.
Nhiều quảng cáo thậm chí còn giới thiệu các loại thuốc và thực phẩm chức năng giúp bồi bổ trứng cho phụ nữ hoặc tăng cường sinh lực nâng cao số lượng tinh trùng cho nam giới. Điển hình là combo được một tài khoản quảng cáo với giá hơn 1,5 triệu đồng gồm: Một lọ tinh chất hàu giá 200.000 đồng, viên uống tăng cường sinh sản (được gọi là thuốc bổ tinh trùng) xuất xứ từ Úc giá gần 1 triệu đồng và thực phẩm chức năng giúp tăng khả năng thụ thai giá gần 500.000 đồng.
Những sản phẩm này thường được quảng cáo là “hiệu quả”, “an toàn” và “chiết xuất từ thiên nhiên” với các thành phần được cho là có thể tác động đến giới tính của thai nhi.
Trên các sàn thương mại điện tử, có rất nhiều sản phẩm hỗ trợ mang thai. Một bộ sản phẩm "Mang thai tự nhiên cho 2 vợ chồng" được bán với giá 1,3 triệu đồng gồm: Blackmores, Menevit 30 viên, 3 que thử thai Alisa, một hộp thử trứng Ovutana 12 que và 4 gel tăng thụ thai Ritex.
Bác sĩ chuyên khoa II Ngô Thị Hương - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội chia sẻ, nắm bắt nhu cầu sinh con đúng mong muốn, hàng loạt sản phẩm quảng cáo giúp tăng khả năng thụ thai đã xuất hiện trên chợ mạng. Tuy nhiên, các gia đình cần cảnh giác để tránh tiền mất tật mang. Bởi nhiều sản phẩm bị đẩy giá lên cao, còn công dụng được phóng đại. Nếu không tỉnh táo, gia đình sẽ tốn tiền mà không thu được giá trị gì.
Bác sĩ Ngô Thị Hương cũng chỉ ra rằng không ít sản phẩm được bày bán tràn lan trên mạng không được kiểm soát về chất lượng và nguồn gốc, khiến người tiêu dùng dễ mua phải hàng giả hoặc kém chất lượng, tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe. Các gia đình muốn mang thai nên đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn. Các sản phẩm hỗ trợ sinh sản chỉ nên sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
Bác sĩ Hương nhấn mạnh, trước khi mang thai, điều quan trọng nhất mà các gia đình cần chú ý là chuẩn bị những bước cần thiết cho một thai kỳ an toàn, như tiêm phòng, khám sàng lọc, uống thuốc để phòng dị tật thai, và duy trì chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt điều độ theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Vi phạm pháp luật khi chọn giới tính thai nhi
Hiện nay, tình trạng trêu chọc những người sinh con một bề vẫn diễn ra khá phổ biến đặc biệt là trong các buổi tiệc gia đình, bạn bè. Nhiều người cho rằng, đây chỉ là trò đùa vui mà không biết rằng hành vi này có thể vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, việc đăng tải và chia sẻ các bài viết về bí quyết sinh con theo ý muốn cũng diễn ra tràn lan trên mạng xã hội.
Khi sử dụng các từ như “đủ nếp đủ tẻ”, “công chúa”, “hoàng tử”, “quý tử”, “con trai” trong quảng cáo dịch vụ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), những thuật ngữ này có thể vi phạm quy định pháp luật nếu bị coi là không phù hợp về đạo đức, gây hiểu nhầm về giới tính, phân biệt giới tính hoặc tạo ra kỳ vọng không thực tế cho khách hàng. Các vi phạm này có thể bị xử lý theo những quy định liên quan đến quảng cáo và y tế tại Việt Nam.
Theo Luật Quảng cáo 2012 và Nghị định 38/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, quy định phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng với các hành vi quảng cáo sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn về khả năng cung cấp sản phẩm, dịch vụ. Nếu quảng cáo vi phạm các chuẩn mực về đạo đức, văn hóa, mức phạt có thể tăng từ 20 triệu đến 40 triệu đồng. Ngoài phạt tiền, các hình thức xử phạt bổ sung có thể bao gồm yêu cầu gỡ bỏ quảng cáo hoặc cải chính thông tin.
Theo Luật Bình đẳng giới 2006 và Nghị định 125/2021/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bình đẳng giới, việc sử dụng từ ngữ quảng cáo phân biệt giới tính có thể bị phạt tiền từ 10 - 30 triệu đồng. Cơ quan quản lý có quyền yêu cầu chỉnh sửa hoặc rút bỏ nội dung quảng cáo nếu vi phạm về bình đẳng giới.
Ngoài ra, theo Điểm b, Khoản 1, Điều 101 của Nghị định 117/2020/NĐ-CP, hành vi xúc phạm danh dự hoặc nhân phẩm của người sinh toàn con gái hoặc sinh toàn con trai có thể bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 - 500.000 đồng.
Dự án Luật Dân số đang được lấy ý kiến, Bộ Y tế cũng đề xuất bổ sung quy định cấm việc lựa chọn giới tính thai nhi và tăng cường chế tài xử phạt đối với hành vi này. Các cơ quan chức năng sẽ tập trung thanh tra và xử lý các tổ chức, cá nhân lạm dụng công nghệ và kỹ thuật để xác định giới tính khi sinh.
Bên cạnh tuyên truyền và vận động người dân, Bộ Y tế cũng đề xuất tích hợp nội dung xóa bỏ phân biệt và định kiến giới vào chương trình giáo dục quốc dân, cũng như trong hương ước và quy ước của các thôn, ấp, bản và tổ dân phố. Chính phủ sẽ quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân tại các bộ, cơ quan ngang bộ và UBND các tỉnh, thành liên quan đến hành vi lựa chọn giới tính thai nhi.
