Hết thời ai cũng có thể làm môi giới
Từ ngày 1/1/2025, cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản phải có chứng chỉ hành nghề, phải hoạt động trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch bất động sản hoặc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản. Đó là nội dung đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến Dự thảo Tờ trình và Dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật kinh doanh bất động sản 2023.
Tại dự thảo Luật lần này, nhiều chính sách mới được đề xuất để kiểm soát, “siết chặt” hoạt động kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản (BĐS), sẽ không còn hiện tượng “thổi giá”, “sốt ảo” làm nhiễu loạn thị trường như trước.
Nhiều môi giới "thổi giá", tạo sốt ảo, gây lũng đoạn thị trường. Ảnh minh hoạ
Thống kê của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) đưa ra năm 2023 cho thấy hiện nay, Việt Nam có khoảng 200 ngàn người hoạt động môi giới bất động sản. Tuy nhiên, chỉ 40 ngàn người có chứng chỉ môi giới bất động sản, đã trải qua quá trình đào tạo chuyên môn nghiệp vụ một cách bài bản.
Trên thực tế, nhiều người dù không có kiến thức chuyên môn, làm những ngành nghề khác như nhân viên đa cấp, bán bảo hiểm, nhân viên văn phòng, nghề bán nước ven đường, xe ôm… cũng làm môi giới bất động sản với mong muốn nhận được hoa hồng từ "cơn" sốt đất.
Nhiều chuyên gia nhận định rằng, nguồn nhân lực cho hoạt động này đang thừa về số lượng nhưng thiếu về chất lượng. Hằng năm, trung bình cả thị trường sơ cấp và thứ cấp có trên 100 nghìn giao dịch. Tại một số địa phương, có tháng tới vài ngàn giao dịch và đội ngũ môi giới đóng vai trò quan trọng giúp giao dịch BĐS diễn ra.
Rà soát tại các địa phương cho thấy, hiện tượng khá phổ biến mà nhiều người dân khi mua nhà, đất gặp phải là chiêu trò "treo đầu dê, bán thịt chó". Một bộ phận môi giới BĐS còn có hành vi găm đất, "thổi giá" tạo "sốt ảo", gây lũng đoạn thị trường, nhiều môi giới còn trực tiếp hoặc tiếp tay cho chủ đầu tư, lừa đảo khách hàng.
Rất nhiều khách hàng đã bị thao túng với những lời tư vấn quá êm tai và các chiêu bài “chim mồi”. Môi giới đánh vào tâm lý khách hàng như có khách chốt cọc liên tục, khách mua gần hết lô đẹp, chiết khấu giảm giá chỉ trong ngày duy nhất, rút thăm trúng thưởng… Đặc biệt, những khách hàng sẵn tiền nhưng kiến thức còn non, không thể chọn lọc được thông tin tiếp nhận là đối tượng “tiềm năng” cho những kẻ lừa đảo.
Quản chặt môi giới để bảo vệ người mua
Trên thế giới, môi giới bất động sản là nghề khó nên được nhiều quốc gia kiểm chặt về chuyên môn. Đặc biệt, họ còn yêu cầu người môi giới phải đạt được những chuẩn mực đạo đức.
Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực BĐS cho rằng, đến lúc cần quy hoạch lại hoạt động môi giới BĐS một cách bài bản, nghiêm túc. Việc loại hình kinh doanh dịch vụ này phải đặt dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước. Hệ thống pháp luật liên quan cũng cần được quy định rõ ràng, cụ thể, minh bạch, đặc biệt trong việc cấp chứng chỉ hành nghề môi giới và đăng ký kinh doanh.
Ông Nguyễn Quốc Anh, Phó Tổng giám đốc Batdongsan.com.vn, thông tin trong 3 luật liên quan đến bất động sản sắp tới có hiệu lực là Luật Kinh Doanh bất động sản (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Đất đai (sửa đổi) đều có nội dung bảo vệ người mua nhà.
Vì vậy, quy định môi giới bất động phải có chứng chỉ hành nghề cũng giống như đi ôtô phải có bằng lái xe, kiểm toán viên hay luật sư có chứng chỉ hành nghề...
"Tôi cho rằng đã là hoạt động tư vấn đòi hỏi chuyên nghiệp thì phải có chứng chỉ, điều đó là tất nhiên không bàn có hay không có”, ông Quốc Anh nêu quan điểm.
Đáng chú ý, ông nhấn mạnh quy định này cần triển khai sớm, bởi bất động sản là thị trường khó, yêu cầu khoản đầu tư lớn, nhiều kiến thức về tài chính, sản phẩm, luật… Song, hiện tại, nhiều người do không hiểu kiến thức, không đủ điều kiện, dẫn tới đưa ra những phương án mời gọi đầu tư không có cơ sở, nhận định không đúng về dự án gây thiệt hại cho người mua nhà.
Ông Trần Minh Hoàng, Phó tổng thư ký VARS cũng ủng hộ việc cấp chứng chỉ hành nghề môi giới, thậm chí phải cấp mã số hành nghề để minh bạch thị trường. Theo ông, việc này có thể dẹp được 80 - 90% tình trạng cò đất nhiễu loạn hiện nay. Kinh nghiệm ở các nước cho thấy môi giới BĐS rất quan trọng bởi nó liên quan đến tài sản có giá trị lớn của người dân. Do đó môi giới BĐS đòi hỏi phải là người có chuyên môn, có kiến thức pháp luật và có trách nhiệm để thực hiện giao dịch, bảo đảm quyền lợi của người mua.
