Theo báo cáo của Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC), từ 01/2021 – 10/2024, có khoảng 12.838 tên miền bị lạm dụng, được sử dụng để vi phạm; các tên miền quốc tế có tỷ lệ lạm dụng cao 81% (10.377/12.838), tỷ lệ lạm dụng tên miền ".vn" là 19%. Vi phạm tập trung dưới các hình thức:
Lừa đảo (Web, Email) chiếm 58% (7.436/12.838), trong đó tên miền quốc tế chiếm 78% (5.836/7.436) và 22% (1.600/7.436) tên miền ".vn". Các hình thức lừa đảo chủ yếu bao gồm: sử dụng trang web giả mạo, gần giống với thương hiệu lớn (www-google.com, httpgoogle.com), giả mạo cơ quan nhà nước (dichvucongquocgia.vn.vn.com, dulieudancu.com …); Lừa đảo qua các ứng dụng mạng xã hội (facebook, telegram, zalo …). Lừa đảo qua email (spam), gửi email, kèm đường dẫn tới URL giả mạo.
Các nội dung bất hợp pháp chiếm 42% (5.402/12.838), trong đó, tên miền quốc tế 4.541/5.402 (84%) và 861/5.402 (16%) tên miền ".vn"; được sử dụng để thiết lập trang thông tin điện tử, mạng xã hội không phép; quảng cáo game không phép; nhạy cảm thuần phong mỹ tục; giao dịch ngoại hối...
Trong tổng số các tên miền quốc tế xuyên biên giới bị lạm dụng tại Việt Nam, chủ yếu đăng ký trực tiếp qua các Nhà đăng ký có trụ sở tại Mỹ, như: GoDaddy, Namecheap, Namesilo; Tập trung dưới các đuôi như: .com (58.3%), .net (5.7%), .vip (2.5%), .me (2.2%), .org (2.2%), .cc (2.2%).
Trước thực trạng các vụ lừa đảo, vi phạm pháp luật trên Internet ngày càng gia tăng, gây ảnh hưởng lớn đến người dân, tổ chức và doanh nghiệp tại Việt Nam, ngày 21/10 vừa qua Bộ TT&TT đã phê duyệt "Kế hoạch tăng cường công tác quản lý, giảm thiểu lạm dụng tên miền để vi phạm pháp luật".
Theo kế hoạch này, Bộ TT&TT và các đơn vị trực thuộc sẽ triển khai đồng bộ và quyết liệt nhiều giải pháp để giảm thiểu tình trạng lạm dụng tên miền, đặc biệt là tên miền quốc tế và tên miền quốc tế xuyên biên giới; phòng chống, ngăn chặn, cảnh báo và xử lý các website, tên miền bị lạm dụng để lừa đảo, vi phạm pháp luật trên mạng Internet Việt Nam.
Đặc biệt, Bộ cũng tăng cường thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp về tên miền, website an toàn, tin cậy thông qua chương trình phổ cập tên miền quốc gia ".vn".
Để hiện thực hóa các mục tiêu đề ra, xây dựng và triển khai chính sách quản lý, Kế hoạch đề ra 4 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chính được đặt ra bao gồm kỹ thuật, công nghệ; kiểm tra, giám sát; phối hợp xử lý, ngăn chặn và đào tạo, tập huấn, truyền thông. VNNIC sẽ đóng vai trò điều phối trong việc triển khai.
Trong đó, 5 giải pháp mới sẽ được tập trung, đó là: Xây dựng và triển khai quy chế phối hợp, ứng phó nhanh giữa các đơn vị thuộc Bộ TT&TT, và với những đơn vị thuộc Bộ, ngành có liên quan để xử lý hành vi lạm dụng lừa đảo, vi phạm pháp luật Việt Nam của các website sử dụng tên miền, nhất là tên miền quốc tế xuyên biên giới.
Bộ TT&TT nhấn mạnh vai trò của việc ứng dụng công nghệ mới, trí tuệ nhân tạo (AI) để chủ động phát hiện sớm các vi phạm ngay từ khâu đăng ký tên miền, phát triển các hệ thống kỹ thuật để giám sát đăng ký và sử dụng để thực hiện quản lý đồng bộ tên miền ‘.vn’, tên miền quốc tế. Bộ cũng sẽ tăng cường làm việc, kết nối với tổ chức quốc tế để xử lý lạm dụng tên miền quốc tế xuyên biên giới trên Internet Việt Nam.
VNNIC cảnh báo thêm cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp cần cảnh giác với các website, email có đuôi là các tên miền quốc tế .com, .net, .vip, .cc... Nên tra cứu thông tin website, tên miền qua hệ thống tracuutenmien.gov.vn” để có thêm thông tin tham khảo.
Nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát của người dân đối với vấn đề này, Bộ TT&TT đã đưa ra giải pháp huy động cộng đồng tham gia giám sát, phát hiện và báo cáo lạm dụng tên miền, website lừa đảo tại các trang dnsabuse.vnnic.vn, canhbao.khonggianmang.vn; abei.gov.vn/phan-anh-ott, cucbaochi.gov.vn/hoi-dap.htm.
Theo Bộ TT&TT định nghĩa, lạm dụng tên miền là việc sử dụng tên miền như một phương tiện để vi phạm pháp luật trên Internet (thực hiện hoạt động lừa đảo, có hại hoặc nội dung bất hợp pháp).
Theo phân tích của Tổ chức quản lý tên, số toàn cầu ICANN, các hình thức lạm dụng tên miền phổ biến hiện nay bao gồm: phishing domain (lừa đảo), Malware domain (mã độc), Botnet command-and-control Domain (máy tính ma) và spam domain (thư rác).