Những sạp hàng theo trend
Vài năm nay, ẩm thực theo trend (xu hướng) trở thành "cơn sốt" trong giới trẻ, với những món ăn vặt, đồ uống độc đáo nhanh chóng được chia sẻ và lan tỏa trên mạng xã hội. Chỉ cần dạo qua vài con đường, bạn dễ dàng bắt gặp các sạp hàng bán đủ loại món ăn mới lạ, thu hút sự tò mò của giới trẻ.
Món ăn theo trend thường được "thổi bùng" bởi những người có sức ảnh hưởng (KOL) hay chiến dịch truyền thông của các doanh nghiệp "đoán đúng thị hiếu". Do đó, giá trị thực của sản phẩm đôi khi bị thổi phồng quá mức, vượt xa kỳ vọng của thực khách. Nhưng cũng không ít người chỉ đơn giản bỏ tiền ra để "bắt trend", chụp vài bức ảnh đăng TikTok hay Facebook là đủ.
Hơn nữa, các nền tảng mạng xã hội như TikTok, YouTube, Facebook đã xây dựng những "bong bóng thông tin" rõ ràng khiến người xem cảm thấy món này đang "hot", từ đó thu hút những người tò mò đến thử.
Theo thống kê từ SocialTrend của YouNet Media, chỉ trong chưa đầy năm tháng đầu năm 2024, thị trường đồ ăn thức uống tại Việt Nam đã ghi nhận hơn 170 "hot trend" về ẩm thực.
Đi cùng với các trend ăn uống là xu hướng "khởi nghiệp theo trend" - việc đầu tư vào các món ăn, đồ uống thịnh hành trên mạng xã hội. Thanh Tâm - sinh viên một trường đại học tại Hà Nội là chủ quán ăn vặt nổi tiếng trên đường Trần Thái Tông.
Cô chia sẻ, bí quyết thành công trong kinh doanh đồ ăn vặt theo trend là luôn lắng nghe và hiểu nhu cầu của khách hàng, đặc biệt giới trẻ. Việc nắm bắt xu hướng và phù hợp với sở thích của thế hệ Gen Z chính là chìa khóa để đạt được thành công.
Khi đã nắm bắt được xu hướng mà giới trẻ đang tìm kiếm, bước tiếp theo là không ngừng sáng tạo để nâng tầm sản phẩm. Chẳng hạn, với món lạp xưởng nướng đá, Thanh Tâm không chỉ dừng lại ở gia vị ớt cay truyền thống, mà còn mạnh dạn thử nghiệm với những hương vị mới mẻ như muối ớt xanh và phô mai. Sự sáng tạo này không chỉ giúp quán làm phong phú thêm menu mà còn tạo ra những điểm nhấn độc đáo khiến khách hàng quay lại nhiều lần. Cô gái tự tin rằng, khi mang đến trải nghiệm mới lạ, quán sẽ luôn giữ được sức hấp dẫn.
Dù công việc kinh doanh khá suôn sẻ, nhưng Thanh Tâm không dự định gắn bó lâu dài với ngành này. Cô cho biết, gần đây có quá nhiều sạp đồ ăn "hot trend" mọc lên, khiến việc tìm nguồn nguyên liệu trở nên khó khăn và đẩy giá sỉ lên cao, làm giảm lợi nhuận. Bên cạnh đó, việc đứng ngoài đường suốt cả ngày, bất chấp mưa nắng, thậm chí đến tận khuya, cũng không phải ai cũng có đủ kiên nhẫn để theo đuổi lâu dài.
Làm gì để kinh doanh lâu dài?
Thành công nhờ bắt kịp xu hướng là điều đáng mừng, nhưng các trend trên mạng xã hội thường có vòng đời ngắn. Những món ăn như bánh đồng xu phô mai, trà chanh giã tay hay xúc xích nướng đá Hà Khẩu… đã từng làm mưa làm gió, nhưng rồi cũng nhanh chóng hạ nhiệt sau một thời gian ngắn. Cơn sốt ban đầu với hàng dài người xếp hàng dần tắt lịm và việc rao bán máy móc làm bánh trên các hội nhóm càng cho thấy rằng xu hướng này không còn hấp dẫn như trước.
Chính vì vậy, sau những thất bại khi theo đuổi các xu hướng nhất thời, nhiều bạn trẻ khởi nghiệp đã rút ra được bài học quý giá. Họ nhận thấy, thay vì coi trend là mục tiêu cuối cùng, việc xây dựng thương hiệu bền vững phải dựa trên yếu tố cốt lõi: chất lượng sản phẩm.
Anh Trần Thanh Tùng (hay còn gọi là Tùng BT) - chuyên gia giảng dạy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo cho nhiều chương trình của các sở KH-CN trên toàn quốc chia sẻ, trước đây, việc kinh doanh theo trend chủ yếu bắt nguồn từ nước ngoài. Tuy nhiên, theo thời gian, điều này đã dần thay đổi khi tính sáng tạo, nắm bắt thị trường của nhiều người trẻ Việt ngày càng cao. Họ dường như hiểu được nhu cầu của khách hàng và biết chính xác những gì người tiêu dùng muốn, từ đó tạo ra những món ăn mới lạ và biến chúng thành trend.
Anh Trần Bảo Nhân - người sáng tạo nội dung tại Công ty TNHH Triple Tree Aroma (quận Phú Nhuận, TP. HCM) cũng cho biết, ngày càng có nhiều trend được chính người trẻ trong nước khởi xướng. Anh dẫn chứng trend do chính người Việt tạo ra như nước mía muối, gỏi gà măng cụt, trà mãng cầu, trà cóc muối ớt, cà phê đựng trong ống tre…
Tiến sĩ Lê Như Hiếu - giảng viên tại Tổ chức giáo dục PTI nhận định, việc kinh doanh theo trend từ nước ngoài có thể gặp phải một số hạn chế và rủi ro. Các trend xuất hiện liên tục, nhưng vòng đời của chúng lại rất ngắn, thậm chí chỉ kéo dài một tháng hoặc ngắn hơn.
Đã có không ít trường hợp chi đến cả tỉ đồng để đầu tư máy móc, địa điểm… nhưng khi quán chưa kịp đi vào hoạt động thì trend đã hết. Nếu tự tạo ra trend thì có thể duy trì lâu dài hơn trong kinh doanh.
Đồng quan điểm này, anh Tùng khuyên, để tự tạo trend, bạn cần hiểu rõ nhu cầu của khách hàng, đặc biệt là giới trẻ đang muốn gì, thích gì, món ăn hay thức uống nào. Từ đó, bạn sẽ tạo ra sản phẩm phục vụ nhu cầu ấy. Để làm được điều này, bạn cần sự quan sát thực tế và nghiên cứu qua mạng xã hội.
Anh cũng nhấn mạnh, quy trình tạo ra sản phẩm cần phải thật sự chỉn chu. Sản phẩm phải có sự mới lạ, độc đáo, ngon miệng, giá cả hợp lý và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt, phải có kênh phân phối rộng rãi. Khi sản phẩm đã "viral" (lan truyền nhanh trên mạng xã hội), việc duy trì và phát triển trend là vô cùng quan trọng để tránh tình trạng "chết yểu".
Trường hợp anh Hùng - chủ sạp trà chanh giã tay trên đường Trần Thủ Độ là điển hình kinh doanh theo trend nhưng nhờ biết sáng tạo nên vẫn giữ chân được khách hàng. Tháng 9/2023, trà chanh giã tay du nhập vào Việt Nam, nhanh chóng gây sốt trong giới trẻ nhờ hương vị độc đáo và cách pha chế thủ công đặc biệt. Theo đó, loại này sử dụng chanh Quảng Đông, được giã bằng tay kết hợp với trà và đường phèn, tạo nên một thức uống có mùi thơm riêng biệt.
Anh Hùng chia sẻ, dù trào lưu đã qua đi, quán của anh vẫn giữ được lượng khách ổn định. Bí quyết là không ngừng đổi mới menu theo mùa và chú trọng đến trải nghiệm của khách hàng. Nhờ vậy, quán không chỉ thu hút được những khách hàng tò mò mà còn giữ chân họ với hương vị đặc trưng và dịch vụ tận tình. Anh Hùng bảo, dù khách không còn đông như trước nhưng việc buôn bán vẫn ổn định với lượng khách quen.
Các trend chỉ là cơ hội khởi đầu, điều quan trọng là xây dựng thương hiệu với những sản phẩm độc đáo và dịch vụ chất lượng. Nhiều bạn trẻ đã chứng minh rằng, kinh doanh đồ ăn theo trend không chỉ là sở thích, mà còn là một cơ hội khởi nghiệp thành công.