Theo báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) của Công ty chứng khoán MB (MBS), lũy kế từ đầu năm đến nay, tổng giá trị TPDN phát hành đạt hơn 220.800 tỉ đồng, tăng 50,4% so với cùng kỳ. Lãi suất bình quân gia quyền trong 8 tháng đầu năm ước khoảng 7%/năm, thấp hơn so với mức trung bình 8,3%/năm của năm 2023.
Ồ ạt phát hành trái phiếu
Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc vừa công bố phương án phát hành 1.000 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức, thời gian dự kiến phát hành trong quý III/2024. Lô trái phiếu này có kỳ hạn 2 năm từ ngày phát hành với lãi suất cố định 10,5%/năm, mệnh giá 1 tỉ đồng/trái phiếu.
Tương tự, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex IDC) cũng mới phát hành thành công 300 tỉ đồng với kỳ hạn 3 năm, đáo hạn ngày 14/8/2027. Trước đó, ngày 8/8, Becamex IDC cũng phát hành thành công lô trái phiếu trị giá 200 tỉ đồng; hồi tháng 6 phát hành thành công 800 tỉ đồng. Như vậy, chỉ trong vòng 2 tháng, Becamex IDC đã huy động được khoảng 1.300 tỉ đồng TPDN kỳ hạn 3 năm, lãi suất 10,5%/năm.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang có dấu hiệu ấm trở lại khi nhiều doanh nghiệp đã phát hành thành công với số lượng lớn
Công ty CP CMC vừa công bố hoàn tất đợt phát hành 4 lô trái phiếu riêng lẻ có kỳ hạn 14 – 48 tháng. Tổng khối lượng phát hành theo mệnh giá là 700 tỉ đồng, trái phiếu có mệnh giá 100.000 đồng/trái phiếu, lãi suất dao động từ 9,5%/năm - 10,6%/năm tùy theo kỳ hạn.
Trong khi đó, Công ty CP Đầu tư Nam Long mới huy động thành công 950 tỉ đồng từ 2 lô trái phiếu với lãi suất 9,78%/năm kỳ hạn 3 năm. Theo đó, mức lãi suất cố định đối với 4 kỳ đầu tiên là 9,78%, các kỳ còn lại tính theo phương pháp thả nổi, bằng lãi suất tham chiếu cộng biên độ 4,73%. Tổng số tiền Nam Long huy động qua kênh trái phiếu từ tháng 6/2024 đến nay là 1.500 tỉ đồng.
Hay như Công ty CP Đầu tư và Du lịch Vạn Hương – chủ đầu tư dự án Đồi Rồng đã huy động thành công 1.400 tỉ đồng trái phiếu trong tháng 7. Hồi tháng 6, Công ty TNHH Khu đô thị mới Trung Minh đã phát hành thành công 2 lô trái phiếu mới có kỳ hạn 60 tháng, tổng giá trị 1.100 tỉ đồng, lãi suất 12,5%/năm.
Trước những diễn biến này, ông Nguyễn Thế Minh – Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, thời gian qua, tình hình thanh khoản và khối lượng phát hành mới của TPDN đều cải thiện. Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô ủng hộ, môi trường lãi suất thấp đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu.
Đồng quan điểm, ông Trần Trương Mạnh Hiếu – Trưởng bộ phận phân tích Công ty Chứng khoán KIS nhận định, một yếu tố quan trọng khác đang hỗ trợ sự phục hồi của TPDN là niềm tin của nhà đầu tư đang trở lại sau một loạt các vụ đại án liên quan Vạn Thịnh Phát hay Tân Hoàng Minh.
Nhận diện những góc khuất
Dù thừa nhận về sự phục hồi của thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhưng ông Nguyễn Thế Minh cho rằng, phải nhìn vào thực tế rằng hiện tại chủ yếu các doanh nghiệp lớn, đầu ngành bất động sản mới phát hành được trái phiếu.
Còn lại phần lớn doanh nghiệp trong ngành vẫn trong tình trạng khó khăn, nhiều lô trái phiếu vẫn chưa thanh toán được. Trong khi đó, thị trường bất động sản vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, chưa thể triển khai được dự án mới nên “sức khỏe” tài chính của các doanh nghiệp vẫn chưa đủ mạnh để đảm bảo cho hoạt động phát hành trái phiếu.
Chỉ tính riêng trong năm 2023, Kinh Bắc đã vay của các công ty con tới 6.500 tỉ đồng
Các chuyên gia kinh tế cũng thể hiện quan điểm thận trọng với sự phục hồi trên thị trường TPDN thời gian gần đây. Theo TS. Cấn Văn Lực, thị trường trái phiếu phục hồi khi so sánh với mức nền thấp của 2 năm trước, lượng phát hành mới vẫn chủ yếu đến từ nhóm ngân hàng để đáp ứng nhu cầu tăng vốn cấp 2, các doanh nghiệp vẫn trong thời kỳ khó khăn, chính vì vậy sẽ cần thêm thời gian để khẳng định chắc chắn về sự phục hồi này.
Thực tế, nhìn lại mục đích của các lô phát hành gần đây hầu hết đều cho thấy dùng để thanh toán nghĩa vụ nợ. Cụ thể, số tiền 1.000 tỉ đồng dự kiến thu được về của Kinh Bắc là dùng để cơ cấu các khoản nợ với 2 công ty con là Công ty CP Khu công nghiệp Sài Gòn – Bắc Giang (392 tỷ đồng) và Công ty CP Tập đoàn Đầu tư và phát triển Hưng Yên (609 tỷ đồng). Thời gian trả nợ dự kiến trong hai quý cuối năm 2024.
Động thái này khá gây chú ý khi chỉ hơn nửa năm trước, Kinh Bắc công bố “sạch” nợ trái phiếu. Có ý kiến cho rằng, đây là một động thái nằm trong chiến lược “vay – trả” giữa công ty mẹ và công ty con nhằm tạo ra dòng tiền trả nợ trái phiếu, góp phần “làm đẹp” báo cáo tài chính của Kinh Bắc.
Xem xét các dữ liệu tài chính của Kinh Bắc cho thấy, công ty mẹ có “truyền thống” vay vốn từ các công ty con. Chỉ tính riêng trong năm 2023, Kinh Bắc đã vay của các công ty con tới 6.500 tỉ đồng, đây cũng là giai đoạn công ty tất toán toàn bộ nợ trái phiếu. Trong số các công ty con, lựa chọn “ưa thích” trong việc vay vốn của Kinh Bắc là Công ty CP Khu công nghiệp Sài Gòn – Bắc Giang. Từ năm 2021 đến nay, Kinh Bắc đã có 7 lần vay vốn tại doanh nghiệp này.
Tương tự, Nam Long cũng cho biết, toàn bộ số tiền thu được từ 2 lô trái phiếu phát hành mới sẽ được dùng để thanh toán toàn bộ khoản gốc đáo hạn của hai lô trái phiếu phát hành hồi đầu tháng 9/2021. Động thái này diễn ra trong bối cảnh, doanh nghiệp ghi nhận dòng tiền thuần âm 466,7 tỷ đồng trong nửa đầu năm nay.
Trong báo cáo tình hình thanh toán trái phiếu 6 tháng đầu năm, Công ty Bất động sản Mỹ, Công ty CP Thương Mại - Quảng cáo - Xây dựng - Địa ốc Việt Hân...cho biết, đang trả nợ lần lượt 89 và 129 lô trái phiếu; hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu là 6,25 lần và 6 lần. Hiện, cả 2 doanh nghiệp đều đang phải trả lãi cho hàng trăm lô trái phiếu sắp đến ngày đáo hạn.