Trong báo cáo gửi UBND TP. HCM của Sở GTVT về tình hình các dự án kết nối với Đồng bằng sông Cửu Long, dự án đường sắt TP. HCM – Cần Thơ đang trong giai đoạn hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.
Trước đó, từ tháng 2/2022, Bộ GTVT đã khởi động việc lập báo cáo dự án. Nhưng do cần điều chỉnh quy hoạch tại các địa phương liên quan nên quá trình thẩm định và báo cáo đã kéo dài. Dự kiến trong tháng 12/2024, Hội đồng thẩm định nhà nước sẽ hoàn tất quá trình thẩm định.
Sau khi thẩm định hoàn thành, dự án sẽ được trình Bộ Chính trị và Quốc hội để xin chủ trương đầu tư trong năm 2025.
Với mục tiêu khởi công xây dựng trước năm 2030, từ năm 2026 – 2027 sẽ diễn ra giai đoạn lập báo cáo nghiên cứu khả thi và phê duyệt dự án. Theo kế hoạch, từ năm 2035 dự án đường sắt TP. HCM – Cần Thơ sẽ bắt đầu vận hành và đưa vào khai thác.
Được biết tuyến đường sắt TP. HCM – Cần Thơ có tổng chiều dài 175,2km, trong đó có 76,6km đi thấp và 98,6km chạy trên cầu cạn, vượt sông. Tuyến đường sắt chạy qua 6 tỉnh, thành phố bao gồm: Bình Dương, TP. HCM, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ.
Điểm đầu của dự án tại ga An Bình (phường An Bình, TP. Dĩ An, Bình Dương) và điểm cuối tại ga Cần Thơ (phường Phú Thứ, Q. Cái Răng, TP. Cần Thơ).
Theo đề xuất, tổng vốn đầu tư của dự án lên đến 9,98 tỷ USD tương đương hơn 227.000 tỷ đồng. Trong đó, liên danh góp vốn tỷ lệ 85%, nhà nước khoảng 15%.
Dự án được chia làm 2 giai đoạn đầu tư. Giai đoạn 1 là tuyến đường đơn được xây dựng từ ga An Bình đến ga Cần Thơ dài 175,2km. Tổng mức đầu tư giai đoạn này khoảng 6,48 tỷ USD tương đương 155.433 tỷ đồng và được phấn đấu khởi công trước năm 2030, tới năm 2035 đưa vào khai thác.
Theo đó, đường sắt TP. HCM – Cần Thơ sẽ được bố trí 12 ga chính cùng 4 trạm khách tương lai. Ngoài ra còn có 3 depot lớn tại An Bình, Tân Kiên, Cần Thơ. Trên tuyến có 4 trạm bảo dưỡng và khám xe được đặt tại Thạnh Đức, Tam Hiệp, Cai Lậy, Bình Minh; cùng với đó là 3 trạm bảo dưỡng hạ tầng khác.
Tuyến đường sắt TP. HCM – Cần Thơ có 3 vị trí cầu vượt sông Sài Gòn, sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây, đồng thời có 2 vị trí vượt sông rất lớn là sông Tiền và sông Hậu.
Giai đoạn 2, dự án sẽ hoàn thiện hệ thống với tiêu chuẩn đường đôi khổ 1.435mm; sử dụng công nghệ điện khí hóa; tốc độ tối đa của tàu khách là 200km/h, tàu hàng 120km/h. Về công nghệ, đoàn tàu động lực phân tán cho tàu khách và đoàn tàu động lực tập trung cho tàu hàng. Tổng mức đầu tư giai đoạn 2 ước tính 2,7 tỷ USD tương đương khoảng 64.736 tỷ đồng.
Dự kiến giai đoạn 2 sẽ được triển khai sau khi giai đoạn 1 đưa vào hoạt động, phấn đấu trong năm 2055 sẽ đưa vào khai thác nhằm tăng năng lực vận tải hành khách và hàng hóa của toàn tuyến.
Dự kiến tới năm 2025, đường sắt TP. HCM - Cần Thơ sẽ giúp vận chuyển khoảng 18 triệu hành khách và 26 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Đây không chỉ là dự án giao thông quan trọng, mà còn có ý nghĩa chiến lược trong việc phát triển kinh tế vùng. Khi đi vào hoạt động, tuyến đường sắt sẽ kết nối TP. HCM - trung tâm kinh tế lớn nhất phía Nam với Đồng bằng sông Cửu Long; tăng khả năng cạnh tranh kinh tế và hỗ trợ việc lưu thông hàng hóa từ vùng Đồng bằng sông Cửu Long ra các thị trường lớn.
Trước đó, đầu năm 2024, Tập đoàn CT Group đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất thực hiện tuyến đường sắt TP. HCM – Cần Thơ theo phương thức PPP. CT Group cho biết, sẽ hợp tác với 4 doanh nghiệp lớn của Trung Quốc để thành lập liên danh nhằm nhận gói hỗ trợ tài chính từ các tổ chức tài chính hàng đầu thế giới.
Những đối tác Trung Quốc mà CT Group nhắc đến là: Công ty CP tư vấn thiết kế GTVT phía Nam (Tedi South), Cục 2 Đường sắt Trung Quốc (China Railway No.2 Group), Công ty TNHH Tập đoàn thiết kế đường sắt Trung Quốc (CRECG), Tổng công ty Công trình quốc tế Tập đoàn xây dựng Điện lực Trung Quốc (Power China).
Theo tìm hiểu, CT Group là doanh nghiệp hiện đang triển khai nhiều dự án bất động sản tại TP. HCM và nhiều tỉnh thành trên cả nước. Ngoài đường sắt, CT Group cũng đang đề xuất thực hiện đầu tư 12 khu đô thị dọc tuyến theo hình thức TOD nhằm giúp rút thời gian thu hồi vốn từ 50 năm xuống 25 năm, đồng thời tạo sự phát triển cho các tỉnh thành.