Tranh cãi nhường đường xe cấp cứu
Những ngày gần đây, mạng xã hội lan truyền các đoạn clip ghi lại cảnh một số người điều khiển ô tô, xe máy không dám vượt đèn đỏ để nhường đường cho xe cấp cứu. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do một số người lo ngại nếu vượt đèn đỏ để nhường đường, họ có thể bị CSGT phạt nguội.
Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, mức phạt cho hành vi không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu là 4 - 6 triệu đồng với xe máy và từ 18 - 20 triệu đồng với ô tô. Trước mức xử phạt cao, không ít người cho rằng thà chấp nhận “bị phạt 6 - 8 triệu đồng vì không nhường đường còn hơn mất 20 triệu đồng", "không nhường đường vì sợ bị chụp hình phạt nguội", hoặc "để xe cấp cứu đi qua thì cả tháng này con không có sữa"…
Anh Trần Tuấn Tài (TP. HCM) - tài xế xe cứu thương cho biết, với hơn 3 năm kinh nghiệm trong nghề, đây là lần đầu tiên anh chứng kiến cảnh xe cứu thương liên tục bị ùn tắc, không thể di chuyển qua các ngã tư có đèn giao thông trong nội thành do không được nhường đường.
Khi đọc những thông tin sai lệch lan truyền trên mạng xã hội rằng "vượt đèn đỏ nhường đường cho xe cứu thương sẽ bị phạt hàng chục triệu đồng", anh chỉ biết lắc đầu ngán ngẩm.
Anh Tài bảo, nhiều người cố tình hiểu sai luật, từ đó không nhường đường cho xe cứu thương khiến việc di chuyển càng khó khăn và đe dọa tính mạng bệnh nhân. Anh đã nhiều lần quay video đăng tải trên mạng xã hội, giải thích rõ rằng vượt đèn đỏ hoặc tấp sát vào lề để nhường đường cho xe ưu tiên là tình huống không bị xử phạt. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người cố tình phớt lờ, khiến công việc của anh và các đồng nghiệp gặp rất nhiều trở ngại.
Nam tài xế cho hay, anh thường xuyên gặp khó khăn khi di chuyển trong nội thành. Dù đã bật đèn tín hiệu ưu tiên và bấm còi liên tục để xin nhường đường, nhưng không ít lần anh vẫn phải bất lực đứng "chết dí" giữa dòng người xe dường như vô cảm. Không chỉ sợ vượt đèn đỏ bị phạt, nhiều người còn lo leo lề sẽ bị xử lý, nên họ không dám chủ động nhường đường cho xe cấp cứu.
Một người điều phối hoạt động của nhóm thiện nguyện chuyên cung cấp xe cứu thương 0 đồng tại TP. HCM cũng chia sẻ, tình trạng kẹt xe và tắc đường trong những ngày cuối năm đang gây ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế.
Tại các nút giao trong nội thành, lượng phương tiện tăng cao khiến xe cứu thương gặp rất nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian di chuyển. Lưu lượng giao thông lớn đến mức có những thời điểm cả trục đường dường như không còn “lối thoát” để các phương tiện khác có thể nhường đường cho xe cứu thương.
Cả bộ phận điều phối và tài xế xe cứu thương đều phải căng mình ứng phó, liên tục tìm phương án thay thế, như chọn những tuyến đường ít tắc hơn để di chuyển. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là giải pháp tạm thời.
Không bị phạt vì lợi ích lớn
Trước tình trạng này, tại buổi họp báo định kỳ vào chiều 16/1, Thượng tá Lê Mạnh Hà - Phó trưởng Phòng Tham mưu Công an TP. HCM khẳng định, việc vượt đèn đỏ hoặc leo lề đường ở mức hợp lý để nhường đường cho xe cấp cứu, xe cứu hỏa là thuộc trường hợp cấp thiết, không bị xử phạt.
Những trường hợp vi phạm trong tình huống cấp thiết này, nếu người thực thi nhiệm vụ vẫn ra quyết định xử phạt thì người thực hiện nhiệm vụ xử lý sai, người bị xử lý có quyền khiếu nại.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thành Lợi - Phó ban chuyên trách Ban An toàn giao thông TP. HCM cho biết, các cơ quan chức năng khi xử lý hoặc quyết định xử phạt liên quan đến những tình huống này cần có sự trao đổi và xác minh cụ thể. Lực lượng chức năng sẽ kiểm tra nguyên nhân và điều kiện xảy ra vi phạm để đưa ra quyết định hợp lý, đảm bảo lợi ích cho người dân và không xử lý một cách máy móc.
Khi tiếp nhận phản ánh về vi phạm giao thông, đơn vị chức năng sẽ phân loại và xác minh xem đây có phải là trường hợp thực sự vi phạm hay chỉ là tình huống cần nhắc nhở về trách nhiệm mà không cần áp dụng biện pháp xử phạt.
Theo quy định, xe ưu tiên là các loại xe được hưởng các quyền ưu tiên khi tham gia giao thông. Khi có tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, người tham gia giao thông phải nhường đường, không được cản trở.
Các loại xe sau theo Điều 27 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 gồm: Xe chữa cháy của Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ; xe của lực lượng quân sự, công an... ; đoàn xe có xe CSGT dẫn đường; xe cứu thương đi làm nhiệm vụ cấp cứu; xe hộ đê đi làm nhiệm vụ; xe đi làm nhiệm vụ cứu nạn, cứu hộ, khắc phục sự cố thiên tai; đoàn xe tang.
Các loại phương tiện ưu tiên được nêu trên (trừ đoàn xe tang) không bị hạn chế tốc độ, được phép đi không phụ thuộc vào tín hiệu đèn giao thông, đi vào đường ngược chiều, các đường khác có thể đi được. Riêng với đường cao tốc, xe ưu tiên chỉ được đi ngược chiều trên làn dừng xe khẩn cấp, phải tuân theo hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, biển báo hiệu tạm thời. Xe ưu tiên được quyền đi trước xe khác khi qua đường giao nhau từ bất kỳ hướng nào.
Theo Nghị định 168/2024, không nhường đường hoặc gây cản trở xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ sẽ bị phạt từ 6 - 8 triệu với ô tô và từ 4 - 6 triệu với xe máy. Đồng thời, người vi phạm lỗi trên còn bị trừ 4 điểm giấy phép lái xe.
Trong khi đó, luật sư Trần Hoàng Linh (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết, trong trường hợp vượt đèn đỏ để nhường đường cho xe ưu tiên, khoản 1 Điều 11 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định: “Thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong tình thế cấp thiết" là một trong 5 trường hợp không bị xử phạt vi phạm hành chính.
Còn khoản 11 Điều 2 của luật này quy định, tình thế cấp thiết được định nghĩa là tình huống mà cá nhân hoặc tổ chức, nhằm tránh một nguy cơ thực tế đe dọa đến lợi ích của Nhà nước, tổ chức, hoặc quyền, lợi ích hợp pháp của mình hay người khác, buộc phải thực hiện hành vi gây thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.