Thời gian qua, một số dự án nhà ở xã hội (NOXH) chất lượng kém, nhanh xuống cấp, thiếu tiện ích nội khu và dịch vụ đô thị, giao thông không thuận tiện. Điều này khiến nhiều dự án khác rơi vào tình trạng rao bán kéo dài mà không có người mua, hoặc bị người dân khiếu nại, từ đó tạo ra quan niệm sai lệch về chất lượng nhà ở xã hội, coi đây là "nhà rẻ tiền".
Nhiều dự án có thời hạn sử dụng quá thấp
Trong những năm qua, nhiều dự án NOXH đã bộc lộ những vấn đề nghiêm trọng về chất lượng. Chẳng hạn, năm 2019, Dự án Phúc An City tại Long An bàn giao gần 800 căn chung cư giá rẻ trong giai đoạn 1. Tuy nhiên, đến nay, nhiều hạng mục nội khu đã xuống cấp trầm trọng. Đặc biệt, dù chủ đầu tư từng quảng bá dự án có trường học, nhưng thực tế đến nay vẫn chưa có, gây nhiều bức xúc cho cư dân.
Ông Lê Văn Sáu, chủ căn hộ tầng 5 block A4 cho biết, không chỉ các tòa chung cư mà cả khu nhà phố giá rẻ (giá từ 1 đến 1,6 tỷ đồng/căn, gồm 1 trệt, 2 lầu) cũng trong tình trạng hư hỏng nghiêm trọng. Do thiếu quản lý và bảo trì, nhiều khu vực bị bỏ hoang, cỏ mọc um tùm, làm mất mỹ quan đô thị.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại dự án Chương Dương Home (TP Thủ Đức, TP.HCM), mở bán cuối năm 2018, gồm 5 block chung cư cao 12 tầng với tổng cộng 1.177 căn hộ, trong đó 735 căn là NOXH mua bán, 218 căn cho thuê và 248 căn thuộc phân khúc thương mại.
Nhiều căn hộ tại một số dự án NOXH chỉ sau khi nhận nhà thời gian ngắn đã rơi vào tình trạng xuống cấp,phải dùng chậu hứng nước từ trần nhà
Chỉ sau hơn 6 năm bàn giao, dự án đã xuống cấp nghiêm trọng: hành lang chung cư bong tróc, gạch vỡ nát, hệ thống nước thải bốc mùi hôi, trần nhà thấm dột, tường xuất hiện nhiều vết nứt. Đáng chú ý, dù chủ đầu tư từng cam kết xây dựng các tiện ích như trường học, trung tâm thương mại và công viên, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện, khiến cư dân vô cùng bức xúc.
Không chỉ tại khu vực phía Nam, nhiều dự án NOXH tại Hà Nội cũng rơi vào tình trạng tương tự. Đơn cử, Khu NOXH Ecohome 1 (Khu đô thị Bắc Cổ Nhuế - Chèm, quận Bắc Từ Liêm) chỉ sau khoảng 2 năm bàn giao đã xuất hiện hàng loạt vấn đề: cửa sổ thấm dột, tường nứt và nhiều hạng mục khác hư hỏng nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, cư dân còn phản ánh tình trạng nước sinh hoạt có màu đen, lẫn cặn bẩn, khiến nhiều thiết bị gia đình như máy giặt, máy lọc nước nhanh chóng bị hư hỏng. Điều này làm dấy lên lo ngại về chất lượng công trình cũng như công tác bảo trì, quản lý của chủ đầu tư.
Tình trạng xuống cấp cũng xảy ra tại Dự án NOXH CT1 - A1&A2 Tây Nam Linh Đàm (Hà Nội). Được bàn giao từ tháng 4/2016, nhưng chỉ sau 4 tháng, nhiều cư dân đã phải đối mặt với hiện tượng trần nhà thấm dột nghiêm trọng, gây chập điện và ảnh hưởng đến sinh hoạt. Vào những ngày mưa lớn, người dân buộc phải dùng chăn, khăn để thấm nước hoặc đặt xô, chậu hứng nước từ trần nhà.
NOXH không chỉ là nơi ở mà còn phải đảm bảo chất lượng sống
Nêu quan điểm về thực trạng này, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nhấn mạnh, tình trạng NOXH và nhà ở giá rẻ chất lượng thấp hiện nay đang khá phổ biến. Nhiều công trình sau khi được đưa vào sử dụng đã nhanh chóng gặp phải các vấn đề như thấm dột và xuống cấp.
Hơn nữa, những dự án này còn thiếu các tiện ích thiết yếu và dịch vụ xung quanh, khiến người dân gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhu cầu cơ bản hàng ngày. Vì thế, việc thay đổi quan niệm “tiền nào của nấy” về NOXH là một giải pháp cấp thiết, giúp xóa bỏ những định kiến đã ăn sâu trong suy nghĩ của cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người dân.
Về phía doanh nghiệp, bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Địa ốc Kim Oanh cho biết, việc phát triển các dự án NOXH và nhà ở giá rẻ là thách thức lớn vì lợi nhuận từ các sản phẩm này rất thấp. Thêm vào đó, thủ tục pháp lý và thiếu vốn đầu tư vẫn là những rào cản lớn đối với doanh nghiệp.
Việc thay đổi quan niệm “tiền nào của nấy” về NOXH là một giải pháp cấp thiết, giúp xóa bỏ những định kiến đã ăn sâu trong suy nghĩ của cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người dân
Tuy vậy, bà Oanh cho rằng, các doanh nghiệp cần nhìn nhận đây là một trách nhiệm xã hội, công việc vì cộng đồng, không chỉ vì lợi nhuận. Hiện nay, một số dự án NOXH đã được đầu tư với chất lượng tương đương nhà ở thương mại và đầy đủ tiện ích, từ đó đảm bảo rằng NOXH không chỉ là nơi ở mà còn phải đáp ứng các yêu cầu về chất lượng và tiện nghi cho cư dân.
Theo bà Phạm Thị Miền, Phó trưởng Ban Nghiên cứu thị trường và tư vấn Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), giá bán thấp của NOXH không có nghĩa là chất lượng kém hơn so với nhà ở thương mại. Các chủ đầu tư NOXH được hưởng nhiều ưu đãi từ Nhà nước, giúp giá bán thấp hơn, nhưng chất lượng vẫn không thua kém gì các dự án nhà ở thương mại.
Bà Miền dẫn chứng tại Hải Phòng, nhiều khu NOXH không chỉ có chất lượng thi công tốt mà còn được ưu ái bố trí ở những vị trí đắc địa. Tại Lạng Sơn, các chủ đầu tư đã đầu tư rất nhiều tâm huyết vào việc xây dựng nhà ở xã hội, chú trọng đến từng tiện ích nhỏ như thang máy và cửa thoát hiểm. Tại Bình Định, dự án NOXH Nhơn Phú được phát triển theo hướng xanh hóa, với nhiều cây xanh và tiện ích đi kèm.
Cũng có quan điểm tương tự, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, khẳng định chất lượng thi công các khu NOXH đã có sự cải thiện rõ rệt trong thời gian qua. Ngoài ra, một số dự án còn có lợi thế về hệ thống hạ tầng giao thông, giúp kết nối dự án với các tiện ích thiết yếu như bệnh viện, trường học và trung tâm thương mại.
Cũng theo ông Thịnh, việc sở hữu một căn hộ NOXH hiện nay là một điều may mắn. Tại Hà Nội, giá chung cư thương mại cũ có thể lên tới 70 triệu đồng/m2, trong khi giá các dự án mới ở ngoại thành có thể lên tới 80 triệu đồng/m2. Trong khi đó, giá NOXH chỉ khoảng 25 triệu đồng/m2, thấp hơn nhiều so với các chung cư được quảng cáo là cao cấp.
