Luật Đất đai 2024 quy định, đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất là việc người sử dụng đất, người sở hữu tài sản gắn liền với đất, người được giao quản lý đất kê khai quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được ghi nhận theo quy định của Luật này.
Trên cơ sở đó, dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đã đề xuất quy định, nếu không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu thuộc các trường hợp: Thửa đất đang sử dụng mà chưa đăng ký; Thửa đất được Nhà nước giao, cho thuê để sử dụng; Thửa đất được giao để quản lý mà chưa đăng ký tại tại khu vực nông thôn thì sẽ có hình thức và mức xử phạt như sau:
Phạt tiền từ 2-3 triệu đồng nếu đã sử dụng đất trước ngày Nghị định 91/2019/NĐ-CP có hiệu lực thi hành (trước 5/1/2020) mà không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu;
Phạt tiền từ 3-5 triệu đồng nếu sử dụng đất từ sau 5/1/2020 mà không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu.
Trường hợp không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu tại khu vực đô thị thì mức xử phạt bằng 2 lần mức xử phạt đối với từng trường hợp tương ứng theo quy định nêu trên, cụ thể:
Phạt tiền từ 4-6 triệu đồng nếu đã sử dụng đất trước 5/1/2020 mà không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu;
Phạt tiền từ 6-10 triệu đồng nếu sử dụng đất từ sau 5/1/2020 mà không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu.
Các mức phạt nêu trên sẽ áp dụng cho cá nhân có hành vi vi phạm. Tổ chức vi phạm thì mức phạt tiền bằng 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Trong khi đó, theo quy định hiện hành, cá nhân không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu nếu thửa đất đang sử dụng mà chưa đăng ký tại khu vực nông thôn thì sẽ có hình thức và mức xử phạt như sau:
Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000-1 triệu đồng nếu trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày Nghị định 91/2019/NĐ-CP có hiệu lực thi hành mà không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu;
Phạt tiền từ 1-2 triệu đồng nếu quá thời hạn 24 tháng kể từ ngày Nghị định 91/2019/NĐ-CP có hiệu lực thi hành mà không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu.
Trường hợp không thực hiện đăng ký đất đai lần đầu tại khu vực đô thị thì mức xử phạt bằng 2 lần mức xử phạt đối với từng trường hợp tương ứng.
Như vậy, dự thảo Nghị định đã bổ sung thêm hai trường hợp không đăng ký đất đai lần đầu tại khu vực nông thôn sẽ bị xử phạt hành chính gồm: Thửa đất được Nhà nước giao, cho thuê để sử dụng và thửa đất được giao để quản lý mà chưa đăng ký.
Ngoài ra, dự thảo cũng nâng mức phạt hành chính đối với hành vi này gấp 2,5 lần so với hiện tại. Theo đó, mức phạt tối đa đối với hành vi không đăng ký đất đai lần đầu tại khu vực nông thôn là 5 triệu đồng (hiện là 2 triệu đồng); tại khu vực đô thị là 10 triệu đồng (hiện là 4 triệu đồng).
