Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản góp ý dự thảo Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Theo đó, Hiệp hội nhận thấy, những người tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đang thiệt thòi hơn nhóm có chung cư phải cải tạo.
HoREA dẫn chứng, cùng là đối tượng tái định cư, người dân thuộc dự án xây dựng lại nhà chung cư được bố trí nhà mới tại chỗ hoặc gần (trên địa bàn lân cận). Về cơ bản môi trường sống và sinh kế gần như không bị xáo trộn lớn. Căn hộ mới của nhóm này thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn và được miễn tiền sử dụng đất, không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng.
Trong khi đó, nhóm tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thì ngược lại. Để được hoán đổi nhà, họ phải đóng khoản tiền lớn lên đến hàng trăm triệu và môi trường sống và sinh kế bị đảo lộn.
HoREA đưa ra ví dụ, thời gian qua đã có một vài địa phương như tại thành phố đảo P. thu thêm tiền hạ tầng đối với người tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất với mức tiền khoảng 3 triệu đồng/m2. Nếu người tái định cư được bồi thường (hoán đổi) nền nhà 100m2 thì phải đóng thêm khoảng 300 triệu đồng.
Hay trường hợp tại tỉnh N. đã thu thêm khoản tiền trên khoảng 7 triệu đồng/m2. Nên nếu được bồi thường nền nhà có diện tích tương tự, người tái định cư phải đóng thêm khoảng 700 triệu đồng.
Hiệp hội đánh giá, dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng và tiền thuê đất” do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo và “dự thảo Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất” do Bộ Tài nguyên Môi trường chủ trì soạn thảo đều chưa quy định không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng đối với người tái định cư đã được giao đất ở theo phương án bồi thường, hỗ trợ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Điều này giúp những người thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất yên tâm và chính quyền các địa phương thực thi chính sách, pháp luật thống nhất. Từ đó, Hiệp hội kiến nghị bổ sung quy định không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng đối với nhóm người trên.
Ngoài ra, dự thảo quy định người có đất ở thu hồi mà phải di chuyển chỗ ở và được bồi thường nhưng tiền không đủ bằng số với giá trị của một suất tái định cư thiểu thì được Nhà nước hỗ trợ. UBND cấp tỉnh căn cứ vào quỹ đất ở, nhà ở tái định cư và tình hình thực tế tại địa phương quy định chi tiết về suất tái định cư tối thiểu.
Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 chưa giải thích “suất tái định cư tối thiểu” cụ thể là gì. Vì vậy, HoREA đề nghị bổ sung rõ đây là một nền nhà hoặc một căn hộ đã có hạ tầng trong khu tái định cư theo quy định của UBND cấp tỉnh.
Cũng tại văn bản này, Hiệp hội HoREA cũng kiến nghị, miễn tiền sử dụng đất đối với các trường hợp thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, cải tạo, xây dựng lại chung cư theo quy định của pháp luật.
