Thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng
Chiều ngày 12/11, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn, tập trung vào nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực thông tin và truyền thông. Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang đã tham gia cùng Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông để làm rõ các hậu quả và hệ lụy liên quan đến tin giả và tin sai sự thật.
Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết, tin giả và tin sai sự thật đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng, trở thành mối đe dọa lớn đối với kinh tế - xã hội, thậm chí ảnh hưởng đến chủ quyền quốc gia và an ninh toàn cầu.
Ông cũng nêu rõ các hành vi vi phạm phổ biến trên mạng xã hội hiện nay gồm: Sản xuất, phát tán, chia sẻ và lưu trữ tin giả, tin sai sự thật; xuyên tạc chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước; phá hoại khối đại đoàn kết; bôi nhọ, làm suy giảm uy tín của tổ chức và cá nhân. Các thông tin này thường được lan truyền để thu hút lượt xem, tương tác hoặc nhằm trục lợi, thậm chí lừa đảo.
Một số người lợi dụng tính năng phát trực tiếp trên mạng xã hội để phát ngôn, tuyên truyền những nội dung chứa tin giả, tin sai sự thật, gây tác động tiêu cực đến tâm lý xã hội và tình hình an ninh trật tự. Hệ lụy của tin giả cũng tác động lớn đến kinh tế, đặc biệt là các thị trường như chứng khoán, bất động sản và tài chính. Thậm chí, có những thông tin đã gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng về vốn hóa trên thị trường chứng khoán.
Thực tế ghi nhận, nhiều vụ tung tin giả đã bị cơ quan chức năng xử lý. Điển hình, vào giữa tháng 9 vừa qua, Công an TP. Hà Nội đã thông tin về việc xử phạt hành chính một đối tượng đăng tải sai sự thật sự cố vỡ đê tại xã Trung Châu (Đan Phượng), gây hoang mang trong dư luận và ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự tại địa phương.
Theo đó, Công an huyện Đan Phượng phát hiện tài khoản Facebook "Nguyễn Thị Mai" đã đăng video với nội dung: "Trung Châu - Đan Phượng vỡ đê rồi nha mn. Cầu mong tất cả bình an", thu hút nhiều bình luận và chia sẻ, tạo tâm lý sợ hãi, bất an cho người dân. Qua xác minh, Công an huyện Đan Phượng xác định N.T.M.P (xã Tam Thuấn, huyện Phúc Thọ) là người đăng tải thông tin sai sự thật này.
Tại cơ quan công an, P. thừa nhận đã đăng bài với nội dung sai sự thật về việc vỡ đê tại xã Trung Châu mà không kiểm chứng tính xác thực. Công an huyện đã ra quyết định xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng đối với N.T.M.P. về hành vi "cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc".
Hay vào ngày 10/9, Công an huyện Yên Phong (Bắc Ninh) đã quyết định xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng đối với H.V.T vì đăng tải thông tin sai sự thật về việc vỡ đê tại huyện Yên Phong.
Trước đó, trên mạng xã hội xuất hiện thông tin gây xôn xao về một nữ nhân viên tại một công ty ở Thái Nguyên bị nhiễm HIV và lây truyền cho hàng chục người khác. Ngay sau khi thông tin này được đăng tải, đã thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ trên nhiều diễn đàn và tài khoản mạng xã hội.
Cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc xác minh và khẳng định thông tin này là hoàn toàn sai sự thật. Nữ nạn nhân cũng đã lên tiếng làm rõ sự việc. Người người đăng tải thông tin sai lệch này bị xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng vì hành vi phát tán thông tin giả.
Đề xuất nâng mức xử lý
Để giải quyết tình trạng này, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho rằng, cần phải theo sát tình hình, kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm minh các đối tượng vi phạm pháp luật trên không gian mạng và mạng xã hội theo quy định pháp luật. Các hành vi đưa tin giả, tin sai sự thật sẽ bị xử lý hành chính hoặc hình sự theo Nghị định của Chính phủ và Bộ luật Hình sự.
Bộ trưởng cũng cho biết, các hành vi đăng tải thông tin sai sự thật, bôi nhọ, nói xấu... đã xử phạt. Tuy nhiên, mức phạt hiện nay tại Việt Nam chỉ từ 5 - 10 triệu đồng, phổ biến là 7,5 triệu đồng. Mức xử phạt này so với quốc tế là thấp.
Ngoài ra, hiện còn thiếu các quy định định lượng cụ thể để phân biệt rõ giữa xử lý hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi đưa tin giả trên không gian mạng. Ví dụ, việc xúc phạm danh dự và nhân phẩm người khác cần được xác định rõ mức độ nghiêm trọng, đồng thời, chỉ cần bịa đặt hoặc lan truyền thông tin sai sự thật, nếu xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự của cá nhân đã đủ để cấu thành tội phạm. Do đó, Bộ trưởng kiến nghị xử lý các hành vi này theo hướng không cần xem xét hậu quả xảy ra để đảm bảo tính răn đe mạnh mẽ.
Bộ trưởng cũng đề xuất giải pháp đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, tin giả, và tin sai sự thật. Đồng thời, cần tuyên truyền để nâng cao ý thức cảnh giác của người dân, đặc biệt với những người dùng mạng xã hội, giúp họ có khả năng tự bảo vệ trước thông tin sai lệch, chống lại những thông tin xuyên tạc, kích động và nhận diện thủ đoạn của tội phạm trên không gian mạng.
Thời gian qua, Bộ Công an khi hợp tác trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm với các cơ quan thực thi pháp luật của các nước đều thống nhất đấu tranh và hợp tác chia sẻ thông tin, nguyên tắc không để cho bất cứ tổ chức, cá nhân nào có hành vi đưa thông tin giả, tin sai sự thật, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, gây ảnh hưởng đến tổ chức, cá nhân của nước khác.
