Trong bối cảnh giá vàng trong nước liên tục leo thang, thị trường mua bán vàng trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Không chỉ tại các cửa hàng vàng truyền thống, hoạt động giao dịch vàng "sang tay" cũng nở rộ trên mạng xã hội và thậm chí là ngay trên vỉa hè, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người mua.
Ham rẻ, mất tiền thật nhận về vàng giả
Trên các hội nhóm Facebook về mua bán vàng, không ít người chia sẻ câu chuyện bị lừa đảo trong quá trình giao dịch vàng qua các kênh trực tuyến. Điển hình là trường hợp của một khách hàng đã mua vỉ vàng nhẫn tròn trơn trọng lượng 1 chỉ được cho là của thương hiệu Bảo Tín Minh Châu.
Vị khách này mua với mức giá thấp hơn thị trường khoảng 70.000 đồng/chỉ và không nhận được bất kỳ giấy tờ đảm bảo nào. Tuy nhiên, khi mang vàng đến một tiệm vàng ở Bắc Ninh để bán, chủ tiệm xác nhận đây là vàng giả, từ tem mác, vỏ vỉ cho đến chất liệu bên trong được làm giả rất tinh vi. Khi người mua liên hệ lại với người bán thì đối tượng này lập tức phủi bỏ trách nhiệm.
Thực tế, gần một năm trở lại đây, khi giá vàng liên tục tăng cao và phá vỡ các kỷ lục, các cửa hàng vàng thường xuyên áp dụng chính sách bán hàng hạn chế, dẫn đến sự bùng nổ của hoạt động mua bán vàng "sang tay" trên mạng xã hội và thậm chí là trên vỉa hè.
Chỉ cần gõ từ khoá "mua bán vàng các thương hiệu", hàng trăm hội nhóm trực tuyến với số lượng thành viên dao động từ vài chục nghìn đến hàng trăm nghìn người ngay lập tức xuất hiện.
Chỉ cần một vài thao tác tìm kiếm đơn giản với cụm từ khóa "mua bán vàng các thương hiệu", hàng trăm hội nhóm trực tuyến với số lượng thành viên dao động từ vài chục nghìn đến hàng trăm nghìn người ngay lập tức xuất hiện.
Thậm chí, có những hội nhóm sở hữu số lượng thành viên lên đến gần nửa triệu người, tạo nên một "chợ vàng" ảo sôi động.
Trên các hội nhóm này, không khó để bắt gặp các tài khoản ẩn danh liên tục đăng tải thông tin bán vàng miếng, vàng nhẫn ép vỉ của nhiều thương hiệu nổi tiếng. Đi kèm với mỗi bài đăng là hàng trăm bình luận, trao đổi, mua bán diễn ra nhộn nhịp.
Một trong những yếu tố hấp dẫn người mua chính là mức giá "sang tay" thường thấp hơn từ 1-3 triệu đồng/lượng so với giá niêm yết tại các cửa hàng chính thức.
Điểm khác biệt khiến hoạt động mua bán vàng trên chợ mạng ngày càng rầm rộ là đáp ứng được yêu cầu của khách hàng. Người mua có thể dễ dàng sở hữu vàng với số lượng mong muốn mà không cần phải xếp hàng chờ đợi hay đặt cọc trước như tại các cửa hàng truyền thống.
Thêm vào đó, một hình thức giao dịch mới cũng xuất hiện trên thị trường "chợ đen" là "mua bán chia giá 50/50". Theo đó, giá bán sẽ được tính bằng mức giá trung bình giữa giá mua vào và bán ra của các doanh nghiệp lớn.
Ví dụ, nếu giá niêm yết tại các tiệm vàng là 89-91 triệu đồng/lượng, giá bán "sang tay" sẽ là 90 triệu đồng. Bằng cách này, người bán được lợi 1 triệu đồng mỗi lượng so với bán ở tiệm, người mua cũng có giá rẻ hơn 1 triệu đồng so với mua ở cửa hàng.
Không chỉ trên môi trường mạng, "chợ đen" mua bán vàng còn ngang nhiên hoạt động ngay tại các khu vực cửa hàng vàng lớn. Nhiều đối tượng lợi dụng sự khan hiếm và biến động giá để mời chào khách hàng thực hiện các giao dịch không chính thức với mức giá chênh lệch nhằm kiếm lời.
Họ thường sử dụng chiêu trò dụ dỗ khách hàng bằng mức giá hấp dẫn hơn so với giá niêm yết tại cửa hàng, nhưng lại không cung cấp hóa đơn, chứng từ đảm bảo chất lượng. Hậu quả là nhiều khách hàng sau khi nhận vàng mới phát hiện ra mình đã bị tráo đổi bằng vàng giả hoặc vàng pha tạp, gây ra thiệt hại tài chính nghiêm trọng.
Bên cạnh những chiêu trò lừa đảo trên các hội nhóm trực tuyến, một hình thức tinh vi khác cũng đang nở rộ: đó là việc giả mạo các doanh nghiệp uy tín thông qua các trang Facebook và website không chính thống. Những kẻ lừa đảo này lợi dụng lòng tin của khách hàng để trục lợi một cách trắng trợn.
Chúng thường sử dụng trái phép logo, tên thương hiệu, hình ảnh cửa hàng và sản phẩm chính hãng. Hoặc thậm chí, chúng cố tình tạo ra những tên gọi gần giống hoặc đảo ngữ, nhằm gây nhầm lẫn và đánh lừa người tiêu dùng.
Để tăng cường sự tiếp cận, chúng còn chạy quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội. Khi khách hàng nhẹ dạ cả tin liên hệ mua vàng, chúng sẽ yêu cầu chuyển khoản trước để "giữ hàng". Tuy nhiên, sau khi nhận được tiền, chúng sẽ lập tức chặn liên lạc hoặc giao vàng giả, khiến nạn nhân rơi vào tình cảnh tiền mất tật mang.
Chỉ giao dịch vàng tại cơ sở uy tín
Để tránh rủi ro cho người tiêu dùng, Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu khuyến cáo người dân chỉ nên giao dịch vàng tại các cơ sở được Nhà nước cấp phép, đồng thời nhấn mạnh sự nguy hiểm của việc mua bán qua các kênh không chính thống.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng nhận định, hoạt động mua bán vàng "sang tay" là vô cùng rủi ro, dù mức giá có thể hấp dẫn hơn. Theo ông, vàng không chỉ là một loại hàng hóa mà còn là tài sản, vì vậy việc chuyển nhượng vàng là chuyện bình thường.
Để tránh rủi ro, người người dân chỉ nên giao dịch vàng tại các cơ sở được Nhà nước cấp phép.
Tuy nhiên, khi giao dịch mà không có hóa đơn chứng từ, hoặc mua bán trực tiếp trên đường phố hay qua mạng, thì nguy cơ gặp phải vàng giả, vàng nhái, hoặc vàng kém chất lượng là rất cao. Dù người mua có thể tiết kiệm được vài trăm đến hơn 1 triệu đồng mỗi lượng, nhưng cũng đồng nghĩa với việc họ có thể mua phải sản phẩm không đúng chất lượng, hoặc thậm chí bị lừa đảo, bị cướp giật.
Ông Thịnh khuyến cáo, người dân cần hết sức cẩn trọng với những hình thức giao dịch này, vì công nghệ làm vàng giả hiện nay rất tinh vi, và nếu không kiểm tra kỹ lưỡng, người mua rất dễ gặp phải rủi ro.
Cùng với đó, các doanh nghiệp vàng cũng đã lên tiếng cảnh báo người tiêu dùng cần thận trọng khi giao dịch ngoài các cửa hàng chính thức. Giá vàng hiện tại đang ở mức rất cao, vì vậy người dân nên mua vàng tại những địa chỉ uy tín, có đầy đủ giấy tờ chứng nhận nguồn gốc và chất lượng sản phẩm.
Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn An Huy, Tổ trưởng Tổ tư vấn Tài chính cá nhân tại CTCP Tư vấn đầu tư & Quản lý tài sản FIDT, cũng nhận định trong bối cảnh chênh lệch giá giữa vàng miếng SJC và vàng nhẫn tròn trơn hiện nay không quá lớn, nhà đầu tư có thể linh hoạt lựa chọn giữa các loại vàng này.
Tuy nhiên, nếu giá vàng nhẫn cao hơn đáng kể so với vàng miếng SJC, thì nên ưu tiên mua vàng miếng. Ngược lại, nếu giá vàng miếng chênh lệch quá cao so với vàng nhẫn, nhà đầu tư có thể cân nhắc mua vàng nhẫn và trang sức. Dù vậy, ông Huy nhấn mạnh rằng điều kiện tiên quyết khi mua vàng là phải chọn các cửa hàng uy tín, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người dân cần hết sức cảnh giác khi mua vàng trên mạng. Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng chỉ nên thực hiện giao dịch tại các cửa hàng có uy tín, cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng nhận nguồn gốc và chất lượng sản phẩm.
Nếu phát hiện dấu hiệu nghi ngờ lừa đảo, khách hàng nên kịp thời báo cáo với cơ quan công an hoặc liên hệ với doanh nghiệp để xác minh thông tin.
