Quy định rõ ràng để thực hiện nghiêm túc
Sáng 29/11, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ (CNCH) với sự tán thành của 448/450 đại biểu. Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, với nhiều quy định mới liên quan đến điều kiện PCCC đối với nhà ở, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh.
Trong Luật PCCC và CNCH, điều 20 quy định, với nhà ở tại các thành phố trực thuộc Trung ương, nếu nằm trong khu vực không đảm bảo hạ tầng giao thông hoặc nguồn nước phục vụ chữa cháy, phải trang bị bình chữa cháy và thiết bị truyền tin báo cháy kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH, theo lộ trình do Chính phủ quy định.
Với các nhà ở tại khu vực khác, luật khuyến khích việc trang bị thiết bị truyền tin báo cháy kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH và truyền tin báo cháy.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, nhà ở thuộc diện bắt buộc trang bị bình chữa cháy và thiết bị truyền tin báo cháy theo quy định nêu trên là những căn nhà tại các khu vực đô thị có mật độ dân cư rất cao, chật chội, trong ngõ, hẻm sâu, không bảo đảm hạ tầng giao thông hoặc nguồn nước phục vụ chữa cháy theo quy định của pháp luật và quy chuẩn kỹ thuật PCCC. Các loại nhà này chủ yếu xuất hiện ở thành phố trực thuộc Trung ương do quy hoạch lịch sử.
Để đảm bảo công tác chữa cháy kịp thời, việc truyền tin báo cháy nhanh chóng đến lực lượng cảnh sát PCCC là rất quan trọng. Đặc biệt, phải xác định phương án tiếp cận và tiếp nước chữa cháy, tận dụng "5 phút vàng" đầu tiên khi đám cháy chưa bùng phát mạnh. Vì vậy, quy định bắt buộc trang bị bình chữa cháy và thiết bị truyền tin báo cháy là cần thiết để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân ở những khu vực này.
Nâng cao ý thức của cả chủ nhà lẫn người thuê
Nhiều chuyên gia chia sẻ, khi Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ chính thức có hiệu lực, những quy định mới được kỳ vọng sẽ góp phần ngăn ngừa các vụ cháy nổ nghiêm trọng tại hộ gia đình, nhà xưởng, chung cư mini...
Dù trước đó đã có nhiều văn bản hướng dẫn, quy định về tiêu chuẩn PCCC cho nhà trọ, nhưng người dân vẫn lơ là, tìm cách lách. Với việc được quy định rõ ràng trong luật, người dân sẽ tuân thủ nghiêm chỉnh hơn.
Như tại Hà Nội, nơi tập trung đông đảo người lao động, học sinh, sinh viên đến sinh sống và học tập, nhu cầu về nhà trọ ngày càng trở nên cấp thiết và gia tăng mạnh mẽ. Qua khảo sát, các nhà trọ, nhà cho thuê nằm trong ngõ nhỏ, sâu, cách xa nguồn nước và không đáp ứng các yêu cầu an toàn về phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (PCCC&CNCH) chiếm số lượng rất lớn.
Từ lối thoát hiểm, ngăn cháy lan, đến việc bố trí vật dụng, hàng hóa và trang bị phương tiện chữa cháy đều không đảm bảo. Đáng lo ngại là cả chủ nhà và người thuê trọ đều chủ quan trước các nguy cơ tiềm ẩn gây cháy nổ, yếu tố dễ cháy lan, cháy lớn, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Đồng thời, ý thức chấp hành các quy định pháp luật về PCCC còn rất hạn chế.
Thái độ chủ quan, lơ là trong sử dụng các thiết bị sinh nhiệt như thắp hương, đốt vàng mã, đun nấu, hút thuốc, cùng với hệ thống điện không được kiểm tra thường xuyên, đấu nối sai cách là những nguyên nhân chủ yếu gây ra nguy cơ cháy nổ. Thực tế ghi nhận nhiều vụ cháy, nổ đã xảy ra tại các khu nhà trọ ở Hà Nội, gây hậu quả lớn về người và tài sản.
Tại các khu trọ gần Khu công nghiệp Thăng Long (Đông Anh, Hà Nội), diện tích mỗi phòng trọ chỉ từ 12m2 - 25m2, nhưng có từ 2 - 4 người ở. Nhiều đồ đạc dễ cháy được xếp chật chội trong không gian hạn chế, dẫn đến tải trọng chất cháy rất lớn. Thêm vào đó, người thuê trọ thường xuyên mang các chất dễ cháy, nổ vào nhà.
Hầu hết các phòng trọ sử dụng gas để đun nấu. Nhiều hộ gia đình còn dùng bình gas mini để tái nạp lại gas, điều này rất nguy hiểm vì khí gas hoặc vỏ bình gas không còn độ an toàn cần thiết, dễ gây cháy, nổ.
Anh Nguyễn Văn Cương - quản lý một khu nhà trọ tại Đông Anh cho biết, gia đình anh có 20 phòng trọ cho thuê. Để đảm bảo an toàn, từ khi xây dựng, gia đình anh đã thiết kế cửa thoát hiểm, trang bị đầy đủ bình chữa cháy, camera giám sát, lối thoát hiểm và thang dây. Anh cũng thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở người thuê trọ về các biện pháp an toàn, đặc biệt là khi sử dụng điện và gas.
Không chỉ các khu trọ trong các khu công nghiệp, các khu trọ trong nội thành Hà Nội cũng tiềm ẩn nguy cơ cao. Như tại một nhà trọ 5 tầng ở phố Chùa Láng (quận Đống Đa), cả tòa nhà không có bất kỳ vật dụng chữa cháy nào. Trong một căn phòng nhỏ, bếp gas cũ kỹ được kê tạm bợ gần bình gas 12kg, hệ thống điện sơ sài, dây điện đi nổi trên tường. Một phòng khác còn có ổ điện bị cháy xém do chập điện.
Đang thuê trọ tại đây, Vũ Thị Minh Thu (sinh viên một trường đại học trên địa bàn Hà Nội) chia sẻ, có những lúc cô cũng lo ngại hệ thống điện bị quá tải do cùng lúc nhiều người sử dụng. Phòng khá kín, quanh nhà là các bức tường cao của nhà hàng xóm, khiến khu vực thoát hiểm bị hạn chế. Tuy nhiên, vị trí này gần trường nên cô vẫn thuê ở.
Khi được trao đổi về quy định mới bắt buộc phải trang bị chữa cháy, không riêng Thu mà tất cả những người được hỏi đều bày tỏ sự đồng tình. Nhiều người cho rằng, nếu các quy định này được thực thi nghiêm ngặt, sẽ là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao ý thức của cả chủ nhà lẫn người thuê về tầm quan trọng của an toàn cháy nổ. Điều này không chỉ góp phần giảm thiểu nguy cơ cháy nổ mà còn giúp người dân có thể yên tâm sinh sống, học tập và làm việc mà không phải lo lắng về những rủi ro tiềm ẩn.
Không được bố trí chỗ ngủ tại khu vực kinh doanh, sản xuất dễ cháy, nổ
Luật Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ đã quy định một điều riêng biệt về yêu cầu PCCC đối với nhà ở kết hợp với sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt, theo quy định này, nhà ở kết hợp với sản xuất, kinh doanh các loại hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ không được phép bố trí chỗ ngủ trong khu vực sản xuất hoặc kinh doanh.
Theo nhận định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khu vực sản xuất, kinh doanh hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ là nơi chứa đựng các vật liệu có nguy cơ gây cháy, nổ cao. Khi xảy ra sự cố cháy nổ sẽ tạo ra nguy cơ cháy lan lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Vì vậy, việc không bố trí chỗ ngủ trong khu vực sản xuất, kinh doanh hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ là một quy định cần thiết nhằm đảm bảo an toàn tính mạng cho con người trong môi trường có mức độ rủi ro cao.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, nếu chỉ "khuyến khích" mà không có quy định rõ ràng, việc thực hiện sẽ không nghiêm túc, dẫn đến nguy cơ mất an toàn và đe dọa sức khỏe, tính mạng của những người sống trong khu vực này.
Để đảm bảo tính chặt chẽ, luật đã giải thích rõ ràng về các loại hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ. Đây là những sản phẩm có chứa các chất hoặc vật liệu có khả năng cháy, nổ ở dạng khí, lỏng hoặc rắn, có nguy cơ gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe con người, tài sản, cũng như ảnh hưởng đến môi trường và an ninh trật tự.
