Là một công ty công nghệ sinh học và di truyền học cá nhân, được thành lập vào năm 2006 tại Nam San Francisco, California (Mỹ), 23andMe nổi tiếng với việc cung cấp dịch vụ xét nghiệm di truyền trực tiếp cho người tiêu dùng. Tên của công ty bắt nguồn từ 23 cặp nhiễm sắc thể trong một tế bào lưỡng bội của con người. Khách hàng chỉ cần gửi mẫu nước bọt của mình về công ty thông qua một bộ dụng cụ để làm xét nghiệm nhằm tìm hiểu nguồn gốc của bản thân, đặc điểm gia đình cũng như những bệnh tiềm ẩn do di truyền.
Hoạt động xét nghiệm di truyền trực tiếp đến người tiêu dùng dựa trên nước bọt của công ty đã được tạp chí Time vinh danh là “Phát minh của năm” vào năm 2008.
Trong thông báo, 23andMe cho biết, CEO Anne Wojcicki đã từ chức và tạm thời thay thế bởi Giám đốc Tài chính Joe Selsavage. Trước đó, bà Wojcicki đã đề nghị mua lại 23andMe nhưng bị hội đồng quản trị từ chối. Trong một diễn biến gần đây, bà này cho biết sẽ đưa ra lời đề nghị khác trong quá trình thực hiện thủ tục phá sản. Lời đề nghị cuối cùng của bà là 41 xu cho mỗi cổ phiếu định giá 23andMe, đưa mức định giá công ty lên khoảng 11 triệu USD.
Bà Wojcicki, người đồng sáng lập công ty, người sở hữu 49% cổ phiếu có quyền biểu quyết, cho biết vào Chủ Nhật rằng bà thất vọng vì công ty đã từ chối lời đề nghị trước đó của bà về việc đưa công ty trở thành công ty tư nhân.
“Tôi đã từ chức Tổng giám đốc điều hành của công ty để tôi có thể ở vị trí tốt nhất để theo đuổi công ty với tư cách là một nhà thầu độc lập”, bà cho biết trong một tuyên bố trên mạng xã hội, đồng thời cảm ơn 15 triệu khách hàng của công ty. Những khách hàng đó cung cấp cho công ty một mẫu nước bọt để phân tích, thường là để tìm hiểu thông tin chi tiết về tổ tiên, đặc điểm gia đình và các rủi ro sức khỏe tiềm ẩn của họ.
Sau khi 23andMe lên sàn vào năm 2021, giá trị thị trường của công ty đã đạt đỉnh 6 tỷ USD trong thời gian ngắn. Wojcicki, người sở hữu 49% công ty, đã trở thành tỷ phú. Nhưng tuần trước, công ty đã giao dịch ở mức dưới 50 triệu USD, trước khi nộp đơn xin phá sản. Trong 9 tháng đầu năm tài chính hiện tại, công ty đã báo cáo doanh thu giảm 7% và lỗ 174 triệu USD.
Một phần nguyên nhân khiến thu nhập giảm là do ít bộ dụng cụ xét nghiệm được đặt hàng hơn. Điều đó xảy ra sau một vụ vi phạm dữ liệu vào năm 2023, trong đó tin tặc dường như nhắm mục tiêu vào khách hàng Do Thái và Trung Quốc. Dữ liệu của gần 7 triệu hồ sơ đã bị rò rỉ sau đó.
Một vụ kiện tập thể sau đó đã cáo buộc công ty không thông báo cho những khách hàng đó rằng họ đã bị nhắm mục tiêu. Công ty cho biết trong một tuyên bố vào thời điểm đó rằng họ đang thực hiện các bước để bảo vệ dữ liệu khách hàng tốt hơn.
Vào tháng 9, cả 7 giám đốc độc lập của hội đồng quản trị công ty đã từ chức, với lý do thất vọng với định hướng của công ty.
23andMe cho biết, bất kỳ người mua nào cũng sẽ phải tuân thủ luật hiện hành về cách xử lý dữ liệu khách hàng. Công ty đã thực hiện ít nhất 30 giao dịch với các công ty dược phẩm và công nghệ sinh học như hãng sản xuất thuốc của Anh là GSK – cho phép truy cập vào cơ sở dữ liệu của mình. Hầu hết các thỏa thuận của giao dịch chưa được tiết lộ.
Sau khi 23andMe nộp đơn xin bảo hộ phá sản, tổng chưởng lý tiểu bang California Rob Bonta kêu gọi người dân xóa dữ liệu di truyền của mình khỏi tài khoản trên website của 23andMe để tránh bị lộ thông tin khi công ty này phá sản. “Tôi xin nhắc người dân California hãy cân nhắc về việc thực hiện quyền riêng tư của mình. Chúng tôi cũng yêu cầu 23andMe xóa dữ liệu cá nhân của người dùng và tiêu hủy tất cả mẫu xét nghiệm di truyền của khách hàng mà công ty đang lưu trữ”, ông Bonta nói.
“Một khi dữ liệu đó đã được công khai, thì ngay cả khi bạn yêu cầu xóa tài khoản của mình, họ cũng không thể tìm thấy thông tin của bạn vì tên của bạn không còn được đính kèm nữa. Vì vậy, với hầu hết mọi người, điều đó có thể ổn miễn là tên của họ không được đính kèm”, Anya Prince – Giáo sư luật tại Đại học Lowa cho biết.
