Mở rộng khu vực hạn chế phương tiện ô nhiễm
Hà Nội vừa công bố dự thảo Nghị quyết quy định tiêu chí, điều kiện, quy trình, và thủ tục xác định vùng phát thải thấp trên địa bàn thành phố sau khi tiếp nhận ý kiến đóng góp từ người dân.
Trong dự thảo lần này, Hà Nội đã đưa ra quy định chi tiết hơn, với phạm vi khu vực hạn chế phương tiện gây ô nhiễm được mở rộng so với dự thảo trước. Theo quy định mới, có 6 tiêu chí (tăng 1 tiêu chí so với dự thảo trước) để xác định khu vực hạn chế phát thải.
Thứ nhất, vùng bảo vệ nghiêm ngặt và khu vực hạn chế phát thải phải phù hợp với quy hoạch thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Tiêu chí này áp dụng cho các quận hiện nay, cùng với năm huyện sắp lên quận và hai thành phố mới dự kiến thành lập.
Thứ hai là khu vực thường xuyên bị ùn tắc giao thông.
Thứ ba là những nơi mà chất lượng không khí không đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia ít nhất trong một năm.
Thứ tư là các khu vực đủ điều kiện áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về phát thải của phương tiện giao thông.
Thứ năm, xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, thân thiện môi trường, có tem nhãn nhận dạng biển số sẽ được lưu thông trong vùng phát thải thấp.
Thứ sáu, khu vực mà chính quyền và người dân có sự đồng thuận xây dựng vùng phát thải thấp, với tỷ lệ ủng hộ từ 51% trở lên.
Đại diện UBND TP. Hà Nội cho biết, đối tượng áp dụng của nghị quyết này bao gồm các tổ chức và cá nhân di chuyển vào vùng phát thải thấp bằng các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn khí thải cụ thể, ngoại trừ ô tô điện, xe máy điện và các phương tiện ưu tiên theo quy định.
Những tổ chức và cá nhân sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp sẽ được ưu tiên áp dụng lộ trình 12 tháng để chuyển đổi sang các phương tiện có mức phát thải thấp hoặc đạt tiêu chuẩn phát thải cho phép khi hoạt động trong khu vực này. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội và đặc thù của từng quận, huyện, thị xã, chính quyền địa phương sẽ quyết định chọn các biện pháp phù hợp và khả thi, theo lộ trình thích hợp trong vùng phát thải thấp.
Ngoài ra, Hà Nội có thể tiến hành cấm lưu hành các xe tải hạng nặng sử dụng nhiên liệu dầu diesel, đồng thời ưu tiên cho các phương tiện giao thông đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4 trở lên và quy chuẩn khí thải cho phép. Đối với các phương tiện không đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 4 và không phù hợp với quy định về khí thải, thành phố sẽ áp dụng hạn chế phí thu.
Hoàn Kiếm được chọn làm nơi thí điểm
Dựa trên các tiêu chí như mật độ dân cư, hạ tầng giao thông và khả năng phục vụ của vận tải hành khách công cộng, Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội - cơ quan soạn thảo nhận định các quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng đều có những khu vực đủ điều kiện để được công nhận là vùng phát thải thấp.
Sở chỉ chọn đơn vị hành chính ở cấp quận, huyện, thị xã để triển khai kế hoạch, còn khu vực cụ thể được xác định là vùng phát thải thấp cần hạn chế phương tiện giao thông sẽ do các quận, huyện lập danh sách và trình lên cơ quan có thẩm quyền để thực hiện.
Hà Nội dự kiến chọn quận Hoàn Kiếm làm nơi thí điểm cho vùng phát thải thấp. Khu vực được chọn nhờ vào hạ tầng giao thông hoàn thiện, mật độ dân cư đông và hệ thống giao thông đồng bộ, đặc biệt với các tuyến phố đi bộ và khu phố cổ đã cấm hoàn toàn phương tiện giao thông vào cuối tuần. Thời gian qua, quận Hoàn Kiếm đã tổ chức nhiều cuộc họp với ban soạn thảo về vấn đề này.
Theo đại diện Sở Tài nguyên Môi trường, khi quận Hoàn Kiếm thực hiện thí điểm, không phải toàn bộ địa bàn quận sẽ hạn chế phương tiện giao thông đi vào. Chính quyền quận sẽ lựa chọn một số khu vực đủ điều kiện, chẳng hạn như quanh khu vực Hồ Hoàn Kiếm và khu phố cổ, để thực hiện vùng phát thải thấp, trong khi các khu vực khác vẫn cho phép phương tiện di chuyển bình thường theo phương án tổ chức và phân luồng giao thông của thành phố.
Về các loại phương tiện nào sẽ bị hạn chế hoặc cấm vào vùng phát thải thấp, đại diện Ban soạn thảo cho biết, hiện tại khu vực Hồ Hoàn Kiếm và phố cổ đã cấm hoàn toàn các loại xe tải, xe đầu kéo, xe container và xe chở khách lớn. Đồng thời, vào cuối tuần, các phương tiện giao thông từ xe máy, ô tô con đến xe buýt cũng bị cấm tuyệt đối.
Khi triển khai vùng phát thải thấp, cơ quan thực hiện chỉ cần đề xuất và lắp đặt thêm các biển báo hạn chế theo giờ, hoặc cấm các xe không được vào vùng phát thải thấp. Cụ thể, bên cạnh việc cấm xe tải, xe đầu kéo, và container đã có biển báo, khi thực hiện vùng phát thải thấp, cơ quan thực hiện sẽ cần thêm thông báo và biển báo hạn chế theo giờ, hoặc cấm các loại xe có mức xả thải cao, chẳng hạn như ô tô chạy dầu diesel, taxi và xe hợp đồng có niên hạn khai thác trên 10 năm, cùng với các xe máy cũ có thời gian sử dụng lâu năm.
Dự kiến, nghị quyết này sẽ được thực hiện từ năm 2025.