Lượng bụi mịn cao gấp 9 lần mức khuyến cáo
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam hiện đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á và thứ 22 trên toàn cầu về mức độ ô nhiễm không khí. Đặc biệt, Hà Nội xếp thứ 8 trên thế giới về ô nhiễm không khí.
Trung bình mỗi năm, người dân Hà Nội phải hít thở lượng bụi mịn PM2.5 cao gấp 9 lần mức an toàn mà WHO khuyến cáo. Loại bụi này được ví như tử thần trong không khí, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.
Số liệu từ Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội ghi nhận, nồng độ bụi PM10 và PM2.5 trung bình ngày và năm tại Thủ đô đều vượt xa quy chuẩn Việt Nam và gấp nhiều lần khuyến nghị của WHO. Tình trạng ô nhiễm bụi mịn xuất hiện rộng khắp các quận nội thành và cả các huyện ngoại ô, đặc biệt nghiêm trọng vào mùa đông khi điều kiện thời tiết cản trở sự khuếch tán của bụi.
Nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới năm 2021 cũng cho thấy, các phương tiện giao thông đường bộ và bụi từ đường phố là những nguồn phát thải bụi chính tại Hà Nội, tiếp theo là các nguồn từ công nghiệp và đốt rơm rạ.
Hiện nay, thành phố có hơn 6 triệu xe máy và gần 800 nghìn ô tô, với số lượng phương tiện cá nhân liên tục gia tăng. Mỗi năm, Hà Nội có thêm khoảng 390.000 phương tiện mới, tương đương với khoảng 32.500 xe mỗi tháng và gần 1.100 phương tiện mỗi ngày.
Để cải thiện chất lượng không khí, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã triển khai Kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến năm 2030 và định hướng đến 2035, trong đó nhấn mạnh các hành động ưu tiên như rà soát, hoàn thiện chính sách quản lý chất lượng không khí, và giảm phát thải từ các nguồn chính như giao thông, xây dựng, công nghiệp, và nông nghiệp.
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe
Ô nhiễm không khí được coi là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe của mọi người dân. Theo TS. Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, trung bình cứ mỗi 7,5 phút lại có một người Việt Nam tử vong do bệnh liên quan đến tiếp xúc với không khí ô nhiễm. Hàng năm, có ít nhất 70.000 người ở Việt Nam mất mạng vì ô nhiễm không khí, con số này gần gấp đôi số người tử vong trong suốt đại dịch Covid-19 tại Việt Nam.
TS. Angela Pratt nhấn mạnh rằng để giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe, cần hành động ở nhiều cấp độ. Trước mắt, phải bảo vệ ngay những người dễ bị tổn thương nhất và người có nguy cơ cao. Về lâu dài, cần giảm thiểu nguồn phát thải từ nhiên liệu hóa thạch, công nghiệp, đốt rác và đốt rơm rạ sau mùa vụ.
Bà Ramla Khalidi - Trưởng đại diện Thường trú của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, cũng lưu ý rằng ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây thiệt hại lớn về kinh tế - xã hội, ước tính lên đến hơn 13 tỷ USD mỗi năm, chiếm khoảng 4% GDP của Việt Nam, chưa kể đến chi phí xử lý trong tương lai.
PGS.TS.BS Vũ Văn Giáp - Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai từng cảnh báo rằng, ô nhiễm không khí đặc biệt nguy hiểm với những người dễ bị ảnh hưởng như người già, phụ nữ mang thai, trẻ em, người mắc bệnh lý về hô hấp và tim mạch.
Trong các thành phần gây ô nhiễm không khí, bụi mịn đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chất lượng không khí. Những hạt bụi mà con người có thể nhìn thấy thường có kích thước lớn, trong khi các hạt bụi siêu mịn, nhỏ hơn 2,5 micromet, lại không dễ nhận biết. Khi hít vào phổi, những hạt bụi này có thể theo dòng máu đến các cơ quan khác trong cơ thể, gây viêm và có khả năng gây bệnh cho nhiều cơ quan khác nhau.
