Tại TP. HCM, lượng khí thải carbon cao ở thành phố chủ yếu đến từ 3 nguồn chính là hoạt động giao thông, công nghiệp và xây dựng. Trong đó, hoạt động giao thông ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng không khí của thành phố.
Nhằm cải thiện tình trạng này, mới đây Sở Giao thông Vận tải TP. HCM vừa có báo cáo gửi UBND thành phố về việc triển khai xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn. Đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm thực hiện chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí CO2 và khí metan đã được Chính phủ giao triển khai tại các thành phố lớn.
Từ tháng 7/2023, UBND TP. HCM đã giao Viện Nghiên cứu phát triển thành phố chủ trì tham mưu, xây dựng đề án, làm cơ sở trình HĐND thành phố. Tuy nhiên quá trình triển khai có nhiều nội dung cần nghiên cứu sâu và tổng thể hơn nên tới tháng 3/2024, lãnh đạo thành phố đã giao Sở Giao thông Vận tải chủ trì, tiếp tục hoàn thiện.
Theo Sở Giao thông Vận tải, qua rà soát kết quả nghiên cứu chuyên đề của Viện Nghiên cứu phát triển, đơn vị nhận thấy kết quả nghiên cứu này chưa đủ cơ sở báo cáo UBND thành phố trình HĐND ban hành chính sách chuyển đổi xe điện trên địa bàn huyện Cần Giờ trong năm 2024.
Sở Giao thông Vận tải nêu các lý do gồm chưa đủ luận cứ thuyết phục cơ sở chọn huyện Cần Giờ, trong khi khu vực trung tâm của thành phố, sân bay Tân Sơn Nhất, cảng Cát Lái được đánh giá có mức độ phát thải khí CO2 cao hơn.
Kinh nghiệm từ các nước có nền công nghiệp phát triển phương tiện xe điện như Thụy Điển, Đức, Vương quốc Anh, Trung Quốc... đều chọn triển khai phân vùng kiểm soát khí thải phương tiện giao thông ở vùng lõi, rồi lan tỏa ra các khu vực xung quanh với khởi đầu bằng các khu vực nhỏ ở các quận của trung tâm.
Loại hình được chọn chuyển đổi đầu tiên là xe công cộng, còn xe cá nhân sẽ triển khai sau cùng. Do đó, Sở đề xuất triển khai xây dựng đề án theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 là xây dựng đề án chuyên đề chuyển đổi xe buýt sang sử dụng năng lượng xanh trên địa bàn thành phố để áp dụng từ năm 2025. Thời gian hoàn thành đề án là vào tháng 10/2024.
Giai đoạn 2, Sở sẽ thuê đơn vị tư vấn để xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Trong đó, bao gồm các loại phương tiện giao thông đường bộ, các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi và lộ trình thực hiện chuyển đổi, cùng với đó là giải pháp triển khai thực hiện có phân vùng kiểm soát khí thải.
Đề án sẽ lấy ý kiến các sở ngành, các cơ quan Trung ương, chuyên gia và tổ chức phản biện, đánh giá tác động. Sau khi hoàn thiện, đề án sẽ trình UBND thành phố để trình HĐND thông qua. Thời gian hoàn thành đề án trong quý II/2025.
Đồng thời, Sở cũng kiến nghị UBND thành phố lập tổ công tác liên ngành (gồm các sở ngành, các viện, trường đại học và các chuyên gia có kinh nghiệm trong các lĩnh vực có liên quan) để tham gia trong quá trình xây dựng đề án.