Trong tháng 7, gần 20 ngân hàng đã tăng lãi suất huy động, đưa mức cao nhất hệ thống lên 6,2%/năm, xu thế này tiếp tục được duy trì trong những ngày đầu tháng 8 và được dự báo sẽ kéo dài đến cuối năm.
Big4 duy trì mặt bằng thấp
Trong những ngày đầu tháng 8, đã có khoảng 7 ngân hàng công bố biểu lãi suất mới theo xu hướng tăng như TPBank, Eximbank, Saigonbank, Sacombank, SHB… Theo đó, tại các kỳ hạn ngắn 1 đến 6 tháng mức lãi suất đã dao động ở mức 3,3- 4,9%/năm; kỳ hạn 12 tháng dao động ở mức 5,2 – 5,8%/năm tùy từng ngân hàng. Đối với các kỳ hạn dài 18-36 tháng, hầu hết các ngân hàng đã tiệm cận mức 6%, cá biệt một số ngân hàng đã vượt qua mức này, thậm chí không cần điều kiện tiền gửi.
Tuy nhiên, đáng chú ý nhất phải kể đến nhóm 4 “ông lớn” (Vietcombank, Agribank, VietinBank, BIDV), sau nhiều tháng “bình chân” duy trì lãi suất ở mức đáy cũng đã bắt đầu có chuyển biến. Theo đó, Agribank vừa công bố tăng lãi suất huy động từ ngày 1/8 với mức tăng 0,1 điểm phần trăm tại các kỳ hạn 1-2 tháng lên 1,7%/năm và 24 tháng lên 4,8%/năm.
Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên nhà băng này điều chỉnh lãi suất tiền gửi trong 5 tháng qua, cũng là lần đầu tiên kể từ tháng 11/2022 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm áp dụng với các khách hàng cá nhân.
Trước đó, hồi cuối tháng 7, BIDV cũng điều chỉnh tăng lãi suất huy động tiền gửi trực tuyến, nhưng lãi giữ nguyên biểu lãi suất tại quầy. Cụ thể, khách hàng gửi tiền trực tuyến kỳ hạn 6 -11 tháng sẽ được tăng thêm 0,3% lên 3,3%; kỳ hạn 24 - 36 tháng tăng thêm 0,2% so với lãi suất tiền gửi tại quầy ở mức 4,9%.
Hiện mức lãi suất cao nhất đối với kỳ hạn 24 tháng trở lên trong nhóm Big4 là 5% đang được VietinBank áp dụng nhưng chỉ với hình thức trực tuyến. Dù đã có những chuyển biến nhưng nếu so với các ngân hàng thương mại, mặt bằng lãi suất của Big4 vẫn đang bị “bỏ xa” tới hơn 1% tại hầu hết các kỳ hạn, duy trì ở mức đáy.
Theo lý giải của giới chuyên gia, việc lãi suất tiết kiệm liên tục được điều chỉnh tăng trong thời gian qua đến từ việc tiền gửi của người dân và doanh nghiệp sụt giảm, trong khi tăng trưởng tín dụng hồi phục khiến nhiều ngân hàng phải tăng huy động đảm bảo nguồn vốn. Cùng với đó là gia tăng sức cạnh tranh trong hệ thống từ khoảng cách hấp dẫn.
Nhưng khó “ngồi im” lâu
Lý giải việc duy trì mặt bằng lãi suất ở mức đáy, “bình chân” giữa cuộc đua lãi suất của Big4 ngân hàng, có ý kiến cho rằng, nhóm này vẫn luôn có lợi thế về huy động , không bị phụ thuộc quá nhiều vào việc tăng lãi suất do có mạng lưới phòng giao dịch rộng khắp cả nước, uy tín thương hiệu cao, là nơi gửi tiền của nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn. Tại các vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, Agribank, BIDV gần như không vấp phải sự cạnh tranh nào từ các ngân hàng tư nhân.
Ông Trương Đắc Nguyên, Trưởng phòng Phân tích, Công ty giải pháp dữ liệu Wigroup, Big4 còn có lợi thế về mối quan hệ với các tập đoàn lớn nên dễ dàng huy động tiền gửi không kỳ hạn từ các khoản tiền duy trì trong tài khoản phục vụ các hoạt động kinh doanh hàng ngày.
Dù là tiền gửi không kỳ hạn, nhưng xét trên quy mô lớn thì tỷ lệ này duy trì khá ổn định, ngân hàng có thể sử dụng để đầu tư ngắn hạn hoặc cho vay ngắn hạn mà không lo ngại về việc khách hàng rút tiền đột ngột. Đây là những nguồn vốn có chi phí vốn thấp, mang lại mức sinh lời (NIM) tốt cho ngân hàng.
Ngược lại, nhóm các ngân hàng có quy mô nhỏ hơn có nguồn huy động kém linh hoạt, nguồn không kỳ hạn chỉ chiếm 1 phần nhỏ khoảng 5% trong cơ cấu tiền gửi. Do đó, các ngân hàng này bị phụ thuộc nhiều hơn vào hoạt động huy động tiền gửi tiết kiệm, nên nhạy cảm hơn với các đợt tăng lãi suất.
Bên cạnh đó, nhóm này còn có nhiệm vụ điều tiết thị trường tiền tệ, góp phần giữ mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp đáp ứng mục tiêu quan trọng mà Ngân hàng Nhà nước đặt ra trong năm nay là tiếp tục giảm lãi suất 0,5 – 1% trong 2 năm tới để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi, nhất là lĩnh vực ưu tiên.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định trong những tháng cuối năm, cầu tín dụng kỳ vọng hồi phục kéo theo nhu cầu huy động vốn, từ đó khiến đà tăng của lãi suất huy động tiếp diễn vào cuối năm.
Ông Nguyên dự báo, lãi suất tiền gửi 12 tháng của các ngân hàng lớn cũng có thể tăng từ 25 - 50 điểm cơ bản trong thời gian còn lại năm 2024, đạt mức 5% - 5,2% vào cuối năm.
