Nhập viện cấp cứu vì áp lực học tập
Mới đây, Bệnh viện E đã tiếp nhận cấp cứu cho nữ sinh N.H.V (15 tuổi, Hà Nội) trong tình trạng đau dữ dội vùng thượng vị, cơn đau lan khắp ổ bụng. Theo người nhà, bệnh nhi trước giờ luôn khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh lý tiêu hóa. Tuy nhiên, gần đây em chịu nhiều áp lực học tập do kỳ thi vào lớp 10 sắp tới.
Từ kết quả siêu âm, các bác sĩ phát hiện khí và dịch tự do trong ổ bụng - dấu hiệu đặc trưng của thủng tạng rỗng. Ngay lập tức, bệnh viện hội chẩn, xác định bệnh nhi bị viêm phúc mạc do thủng ổ loét mặt trước hành tá tràng. Em được chỉ định phẫu thuật nội soi cấp cứu để khâu lỗ thủng 5mm và làm sạch ổ bụng, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Đình Liên - Trưởng khoa Phẫu thuật thận tiết niệu và Nam học (Bệnh viện E), thủng tạng rỗng là một cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm, có tỉ lệ tử vong cao nếu không được can thiệp kịp thời. Bệnh nhân cần được phẫu thuật sớm để tránh biến chứng nghiêm trọng.
Trước đây, bệnh chủ yếu gặp ở nam giới từ 35 - 65 tuổi, nhưng hiện nay ngày càng nhiều người trẻ nhập viện do viêm loét dạ dày - tá tràng và biến chứng thủng tạng rỗng. Nguyên nhân thường liên quan đến stress, áp lực học tập, thức khuya, ăn uống không điều độ, lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm.
Thực tế, nữ sinh N.H.V không phải trường hợp đầu tiên bị viêm loét dạ dày - tá tràng do áp lực học hành. Bệnh viện Bạch Mai cũng từng tiếp nhận khám chữa nhiều trường hợp học sinh mắc căn bệnh này. Điển hình, em N.X.Đ (Hà Nội) do áp lực thi cử và luyện thi căng thẳng, Đ. thường bị đau vùng trên rốn. Sau một buổi học thêm vào buổi tối, em về nhà và xuất hiện cơn đau bụng dữ dội kèm sốt cao.
Gia đình lập tức đưa em vào cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai. Khi nhập viện, bệnh nhân có hội chứng nhiễm trùng rõ rệt, bụng đau co cứng như gỗ. Kết quả xét nghiệm xác định em bị viêm phúc mạc do thủng ổ loét hành tá tràng. Các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật nội soi cấp cứu để khâu lỗ thủng, làm sạch ổ bụng và đặt dẫn lưu cho bệnh nhi.
Các bác sĩ khuyến cáo, để phòng tránh bệnh dạ dày - tá tràng và các biến chứng nguy hiểm, mọi người cần duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh, ăn uống khoa học, hạn chế thức khuya, căng thẳng kéo dài. Khi có dấu hiệu đau bụng vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, phân đen, sụt cân không rõ nguyên nhân... cần đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
Áp lực thi cử chỉ là "giọt nước tràn ly"
Các chuyên gia tâm lý cho biết, áp lực học tập là điều mà hầu hết học sinh phải đối mặt, đặc biệt trong giai đoạn chuyển cấp. Nguyên nhân có thể đến từ kỳ vọng quá cao của gia đình, nhà trường hoặc chính bản thân trẻ.
Nhiều em tự đặt ra tiêu chuẩn vượt quá khả năng, không muốn thua kém bạn bè, dẫn đến căng thẳng kéo dài. Nếu không được kiểm soát, áp lực này có thể làm mất đi niềm vui trong học tập và làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm lý.
Tiến sĩ, bác sĩ Dương Minh Tâm - Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, vào mùa thi chuyển cấp, nhiều học sinh gặp phải vấn đề về trầm cảm và stress, đặc biệt ở lứa tuổi 14 và 17 - giai đoạn chuyển cấp lên trung học phổ thông và đại học.
Các trường hợp mắc trầm cảm, stress thường gặp nhiều hơn ở học sinh các lớp chuyên, lớp chọn so với lớp thường. Trẻ bị stress có thể có biểu hiện bồn chồn, bốc đồng, giảm tập trung, dễ cáu gắt, khó tin tưởng người khác, khó kết nối bạn bè, và gặp vấn đề trong kiểm soát hành vi như ăn uống thất thường, tự làm đau bản thân… Những trẻ được chẩn đoán mắc rối loạn âu lo sẽ được chỉ định điều trị bằng thuốc, tâm lý trị liệu và các phương pháp hỗ trợ khác để cải thiện triệu chứng.
Đáng chú ý, trầm cảm thường gặp nhiều hơn ở những học sinh ngoan, học giỏi. Những em có thành tích cao thường chịu áp lực tự thân lớn hơn, dễ căng thẳng và rơi vào trầm cảm khi không đạt kỳ vọng. Điều này cho thấy áp lực học tập, kỳ vọng gia đình và thành tích là những yếu tố chính dẫn đến stress ở học sinh.
Qua khai thác bệnh sử, các bác sĩ nhận thấy hầu hết học sinh bị stress mãn tính, tình trạng này đã diễn ra âm thầm từ 3 - 5 năm trước và áp lực thi cử chỉ là "giọt nước tràn ly".
Sự thay đổi tâm lý, tính cách của học sinh trong giai đoạn dậy thì khiến nhiều phụ huynh xem đó là điều bình thường. Chỉ đến khi trẻ có hành vi tự tổn thương hoặc biểu hiện quá bất thường, cha mẹ mới nhận ra và đưa con đi khám, nhưng lúc này bệnh thường đã ở giai đoạn nặng.
Để giúp trẻ giảm căng thẳng và áp lực học tập, tiến sĩ, bác sĩ Ngô Anh Vinh - Phó Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo, gia đình và nhà trường không nên đặt nặng thành tích một cách quá mức. Cần đánh giá đúng năng lực của trẻ để xây dựng chương trình học tập và mục tiêu phù hợp.
Phụ huynh và thầy cô nên gần gũi, lắng nghe trẻ để thấu hiểu mong muốn, nguyện vọng của các em trong học tập. Bên cạnh việc học, cần tạo điều kiện để trẻ tham gia các hoạt động vui chơi, thể thao, dã ngoại nhằm giúp cân bằng tinh thần và giảm căng thẳng.
Các bác sĩ cũng cảnh báo, nếu trẻ có dấu hiệu thay đổi tâm lý như căng thẳng, lo lắng, mất hứng thú học tập, thu mình, tránh giao tiếp... hoặc xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi, mất ngủ, kém tập trung, ăn uống kém, suy nhược cơ thể, sụt cân..., cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.
