Dù bão số 4 đã tan, nhưng nhiều địa phương tại tỉnh Quảng Bình vẫn đang chịu ảnh hưởng của mưa lớn gây sạt lở, ngập úng tại nhiều nơi. Chiều 20/9, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Bình cho biết, toàn tỉnh có 37 thôn, bản bị ngập lụt. Các tuyến giao thông có 44 điểm sạt lở, ngập cục bộ. Tỉnh Quảng Bình đã sơ tán hàng nghìn người dân tới nơi an toàn.
Tuy nhiên, có một nơi được coi là “rốn lũ” của Quảng Bình, người dân lại không phải sơ tán đi nơi khác, vẫn sinh hoạt như thường ngày dù nước lũ dâng rất cao. Đó là xã Tân Hoá thuộc huyện Minh Hoá.
Xã Tân Hoá thường được gọi là “túi đựng nước khổng lồ” hay “rốn lũ” do đặc thù địa hình trũng thấp, xung quanh là những dãy núi cao. Điều này dẫn đến mọi nguồn nước đổ về đều tập trung tại đây nhưng đường thoát nước duy nhất lại chỉ là một hang núi hẹp. Rạng sáng 20/9, nước lũ dâng cao gần 2m cô lập gần 430 ngôi nhà ở xã Tân Hóa với bên ngoài.
Những năm trước đây, khi lũ về như vậy, người dân Tân Hoá phải lên núi để trú ẩn. Lũ rút, họ mới trở về nhà nhưng phải đối diện với cảnh tài sản và hoa màu bị cuốn trôi. Cuộc sống vì thế vô cùng khó khăn, phụ thuộc nhiều vào sự hỗ trợ từ các tổ chức và cá nhân trên cả nước. Thiệt hại của người dân nơi đây đặc biệt nghiêm trọng sau trận lũ lịch sử năm 2010.
Để không còn phải đối mặt với tình cảnh này, năm 2011, người dân Tân Hoá đã có một sáng kiến mang tính bước ngoặt là làm bè phao để sống chung với lũ. Ban đầu chỉ đơn giản là những chiếc bè tự chế để tránh lũ. Theo thời gian và kinh nghiệm, mô hình này đã được cải tiến. Đến năm 2014, mẫu nhà phao được đưa vào sử dụng với nhiều cải tiến kỹ thuật để đảm bảo an toàn hơn, trở thành giải pháp tối ưu cho người dân vùng lũ Tân Hoá.
Bà Đinh Thị Thu - một người dân địa phương chia sẻ, từ khi có nhà phao, cuộc sống của họ đã an toàn hơn rất nhiều. Khi có thông báo lũ về, họ nhanh chóng di dời đồ đạc, tài sản lên nhà phao. Sau đó, tích trữ lương thực và nước uống đủ dùng trong khoảng 10 - 15 ngày. Khi nước dâng lên đến sân, cả gia đình chuyển lên nhà phao để sinh hoạt. Nước lên đến đâu, nhà phao nổi theo đến đó, nhờ vậy người dân rất yên tâm.
Bà Thu cho biết thêm, cuộc sống trên nhà phao không khác biệt nhiều so với sinh hoạt trong ngôi nhà chính. Thậm chí, sau khi nước rút, đất đai còn được bồi đắp thêm một lớp phù sa màu mỡ, giúp việc canh tác nông nghiệp thuận lợi hơn.
Nhìn từ trên cao xuống, những ngôi nhà phao với mái tôn xanh nổi bật giữa dòng nước lũ đục ngầu. Để thuận tiện cho việc di chuyển trong làng, mỗi gia đình đều sở hữu một chiếc thuyền nhỏ để đi lại giữa mùa lũ. Đàn gia súc, gia cầm đã được di chuyển lên những khu vực núi cao. Những ngày lũ về, người dân sẽ chèo thuyền đi cắt cỏ, cho chúng ăn.
Ông Trương Thanh Duẫn - Chủ tịch UBND xã Tân Hoá cho biết, nhờ những ngôi nhà phao vững chắc, người dân Tân Hoá giờ không còn cảm giác sợ hãi mỗi khi lũ về nữa. Thay vì phải sơ tán lên núi, hoặc đối diện với rủi ro mất mát tài sản như nhiều năm trước, người dân có thể yên tâm sinh sống ngay trong vùng lũ. Hiện nay, họ coi lũ lụt là một phần tất yếu của cuộc sống.
Tân Hoá giờ đây là một ví dụ điển hình về sự sáng tạo trong việc thích nghi với thiên tai. Những ngôi nhà phao giữa ngày nước dâng không chỉ là nơi trú ngụ mà còn là biểu tượng cho tinh thần kiên cường và sự vươn lên của người dân Tân Hoá, một làng quê kiên cường giữa miền Trung bão lũ.
Ngoài thích ứng với thiên tai, Tân Hoá còn có những bước tiến trong phát triển kinh tế khi khai thác các hoạt động du lịch. Thay vì chỉ tồn tại nhờ sự hỗ trợ từ bên ngoài, người dân Tân Hóa đã tự mình phát triển từ chính những khó khăn mà họ phải đối mặt. Ngôi làng từng bị ngập lụt nay trở thành điểm đến thu hút du khách, mang lại lợi ích kinh tế bền vững cho cả cộng đồng.
