Theo Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 và Điều 2 Nghị định 143/2018/NĐ-CP quy định các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2024:
Người lao động là công dân Việt Nam
- Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động.
- Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng.
- Cán bộ, công chức, viên chức.
- Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân.
- Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí.
- Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.
Người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc khi đủ 2 điều kiện sau:
- Có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.
- Có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam.
Tuy nhiên, nhóm đối tượng này có thể sẽ tăng lên khi dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) dự kiến sẽ thông qua trong năm 2024. Theo dự án này, Chính phủ đề xuất mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội bằng cách bổ sung thêm 5 nhóm đối tượng thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Nếu dự án luật này được thông qua đúng kế hoạch thì đến ngày 1/7/2025 mới có hiệu lực thi hành.
Theo đó, 5 nhóm đối tượng được đề xuất bổ sung tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc gồm:
- Chủ hộ kinh doanh (có đăng ký kinh doanh)
- Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương
- Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố tương tự như đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã
- Người lao động làm việc không trọn thời gian (người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt)
- Trường hợp không giao kết hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên phù hợp với Bộ luật Lao động năm 2019.
