Trong 8 tháng năm 2024, số trường hợp bị cơ quan thuế thông báo tạm hoãn xuất cảnh đã lên đến 17.952, tăng mạnh so với con số của năm 2023. Hà Nội là địa phương dẫn đầu về số lượng người bị hoãn xuất cảnh với 4.672 người đại diện doanh nghiệp, tổng số tiền nợ thuế lên tới gần 6.000 tỉ đồng; tại TP. HCM có 2.766 trường hợp cá nhân và đại diện doanh nghiệp nợ thuế bị hoãn xuất cảnh, công khai thông tin về 1.196 người với tổng số nợ là 19.656 tỉ đồng.
Mở rộng diện hoãn xuất cảnh vì nợ thuế
Trong thời gian qua, ngành thuế đã triển khai nhiều kênh thông tin để cảnh báo về nợ thuế bao gồm thông báo qua ứng dụng thuế điện tử eTax Mobile và tin nhắn gửi tới người nộp thuế. Do đó, người có nợ thuế phải chịu trách nhiệm hoàn thành nghĩa vụ của mình.
Đáng chú ý, ngành thuế đang phải đối mặt với tình trạng nợ thuế gia tăng, nhất là vào cuối năm, buộc phải triển khai nhiều biện pháp cứng rắn nhằm thu hồi nợ, trong đó có việc tạm hoãn xuất cảnh đối với những người nợ thuế trên 90 ngày.
Trước đó, Tổng cục Thuế cũng cho biết, tạm hoãn xuất cảnh chỉ là một trong những biện pháp cưỡng chế để thu hồi nợ thuế. Nếu có các biện pháp khác hiệu quả hơn, thì không nhất thiết phải áp dụng biện pháp này. Tuy nhiên, trong trường hợp có nguy cơ cao thất thu thuế, biện pháp này sẽ được thực hiện để đảm bảo lợi ích của ngân sách.
Theo tìm hiểu, quy định về tạm hoãn xuất cảnh ngày càng mở rộng hơn. Theo Luật Quản lý thuế năm 2006, chỉ có ba trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh: người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài, người Việt định cư ở nước ngoài và người nước ngoài trước khi xuất cảnh từ Việt Nam phải hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.
Tuy nhiên, Nghị định số 126 của Chính phủ ban hành ngày 19/12/2020 đã mở rộng thêm trường hợp "cá nhân, hoặc người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế và chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế."
Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Ngọc Tú - Giảng viên cao cấp về thuế tại Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ, Việt Nam có tới 90% doanh nghiệp là quy mô nhỏ và vừa, trong đó nhiều doanh nghiệp tuy còn nợ thuế nhưng vẫn có khả năng thanh toán. Việc tiếp tục áp dụng tạm hoãn xuất cảnh như hiện tại có thể gây ra rủi ro lớn, làm mất uy tín của doanh nghiệp.
Đặc biệt, với các doanh nghiệp đã niêm yết trên sàn chứng khoán, nếu tổng giám đốc hoặc chủ tịch hội đồng quản trị bất ngờ bị cấm xuất cảnh, cổ phiếu sẽ bị bán tháo ngay lập tức, ảnh hưởng tiêu cực đến nhà đầu tư và gây méo mó môi trường kinh doanh.
Nợ thuế thu nhập cá nhân cũng có thể bị hoãn xuất cảnh
Trong thời gian gần đây, sau khi cài đặt ứng dụng eTax Mobile, nhiều người phát hiện mình “bỗng dưng nợ thuế”, có người nợ vài trăm nghìn nhưng có trường hợp lên tới hàng trăm triệu đồng do bị doanh nghiệp gian lận sử dụng mã số thuế để khai khống chi phí. Trong bối cảnh này, nhiều người bày tỏ sự lo ngại liệu mình có thuộc diện bị tạm hoãn xuất cảnh.
Theo luật sư Thu Hà (Đoàn luật sư Hà Nội), hiện nay, cá nhân nợ thuế sẽ nhận thông báo nợ qua email đã đăng ký với cơ quan thuế hoặc qua tài khoản thuế điện tử. Trường hợp không cung cấp email hay chưa đăng ký tài khoản thuế điện tử, cơ quan thuế sẽ gửi thông báo giấy qua đường bưu điện.
Để người nộp thuế nắm bắt thông tin kịp thời và tránh nợ thuế, cơ quan thuế đã tích cực khuyến khích cài đặt và sử dụng ứng dụng eTax Mobile, cung cấp email và cập nhật thông tin đầy đủ cho cơ quan thuế. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền về các quy định liên quan đến tiền chậm nộp, thông báo nợ thuế, biện pháp cưỡng chế và tạm hoãn xuất cảnh, nhằm giúp người nộp thuế hiểu và tuân thủ đúng quy định.
Đối với trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh, cá nhân nợ thuế chỉ bị áp biện pháp này khi bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế. Điều này có nghĩa là cần phải có quyết định hành chính về số nợ thuế thu nhập cá nhân. Nếu người nộp thuế không thanh toán khoản nợ quá 90 ngày, cơ quan thuế có thể yêu cầu tạm hoãn xuất cảnh.
Tuy nhiên, hiện nay vẫn có nhiều người không nhận được thông báo và chỉ phát hiện khi bị chặn xuất cảnh. Do vậy, luật sư Thu Hà khuyến cáo, người nộp thuế phải thường xuyên tra cứu thông tin trên cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế hoặc qua ứng dụng eTax Mobile. Nếu có khoản nợ thuế cần sớm hoàn thành nghĩa vụ để tránh ảnh hưởng đến việc xuất cảnh trong tương lai.
