Dự thảo Luật Dược sửa đổi mới đây đã đưa ra những quy định mới trong lĩnh vực bán lẻ thuốc, cho phép các đơn vị cung cấp thuốc được phép bán lẻ trực tuyến thông qua website, ứng dụng và sàn thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến. Tuy nhiên, dự thảo cũng quy định cấm kinh doanh dược phẩm trên các mạng xã hội. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc quản lý nghiêm ngặt và bảo vệ người tiêu dùng trước những rủi ro tiềm ẩn trong việc mua thuốc trực tuyến.
Người dân sẽ có nhiều tiện lợi khi mua thuốc trực tuyến. Người mua có thể dễ dàng truy cập vào các ứng dụng, website của nhà thuốc bất kỳ lúc nào và từ bất cứ đâu, mà không cần phải đến cửa hàng trực tiếp. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người có lịch trình bận rộn, người cao tuổi hay bệnh nhân không thể di chuyển dễ dàng. Chỉ với vài thao tác đơn giản, họ có thể đặt mua thuốc và được giao tận nhà, tiết kiệm thời gian và công sức.
Ngoài ra, việc mua thuốc trực tuyến còn giúp người tiêu dùng so sánh giá cả và lựa chọn được sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu và túi tiền của mình. Các website và ứng dụng thường cung cấp thông tin chi tiết về thuốc, bao gồm tên, công dụng, liều lượng, và hướng dẫn sử dụng, giúp người dùng có thêm thông tin trước khi đưa ra quyết định mua.
Tại buổi tọa đàm trực tuyến về chủ đề "Thương mại điện tử và dược phẩm - xu hướng, thách thức và giải pháp" ngày 16/10, PGS.TS Lê Văn Truyền - nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế đã chia sẻ quan điểm về việc bán thuốc qua các nền tảng thương mại điện tử.
Theo ông, kinh doanh trực tuyến thường được hiểu là hoạt động mua bán trên các nền tảng số, nơi người bán và người mua không gặp mặt trực tiếp. Tuy nhiên, đối với mặt hàng dược phẩm, sự tiếp xúc trực tiếp giữa người bán và người mua là yếu tố bắt buộc theo quy định pháp luật, bởi người bán thuốc phải có trách nhiệm tư vấn cụ thể cho người mua, khác với các sản phẩm thông thường khác.
PGS Truyền nhấn mạnh, ông rất ủng hộ việc thương mại điện tử phát triển. Tuy nhiên, dược phẩm thuộc mặt hàng đặc biệt, có những quy định, tác động từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng. Do đó, đòi hỏi cần đảm bảo 2 yếu tố quan trọng: Người mua cần được tư vấn đầy đủ về cách sử dụng thuốc và sản phẩm thuốc bán trực tuyến phải được Bộ Y tế cấp phép. Nếu không đảm bảo những yếu tố này, quá trình giao nhận thuốc có thể dẫn đến tình trạng bán thuốc không đạt chất lượng.
Ông cũng cho rằng, các cơ quan quản lý nên áp dụng một thực hành gọi là "quản lý lợi ích và rủi ro" với những sản phẩm đặc biệt như dược phẩm. Điều này có nghĩa là cần phân tích cẩn thận để đánh giá xem lợi ích và rủi ro của việc bán thuốc qua thương mại điện tử có cân bằng hay không. Nếu rủi ro là tối thiểu và lợi ích rõ ràng, thì việc áp dụng mô hình kinh doanh này là hoàn toàn khả thi. Ngược lại, nếu rủi ro lớn hơn, cần có biện pháp quản lý để bảo vệ quyền lợi của người bệnh, chứ không nhất thiết phải cấm hoàn toàn.
Theo ông Truyền, việc dự thảo Luật Dược sửa đổi đưa ra quy định nhằm hạn chế rủi ro trong thương mại điện tử là điều rất cần thiết, nhưng không đồng nghĩa với việc cấm bán thuốc trực tuyến. Mục tiêu cuối cùng của những quy định này là đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, đồng thời tạo điều kiện cho ngành dược phẩm tận dụng được lợi thế của thương mại điện tử để phát triển, nhưng luôn phải đặt yếu tố an toàn và chất lượng thuốc lên hàng đầu.
Nhiều chuyên gia y tế khác cũng cho rằng, với thương mại điện tử, việc kiểm soát các mặt hàng truyền thống vốn đã khó thì dược phẩm còn khó khăn hơn nhiều. Nguyên nhân là do dược phẩm tác động trực tiếp đến sức khỏe con người. Các sàn cần phải thắt chặt quản lý nhiều hơn.
Còn với các cơ quan quản lý Nhà nước, cần công khai rõ ràng danh mục các loại thuốc bị hạn chế bán lẻ để cả người dân và người bán trên các sàn thương mại điện tử có thể dễ dàng theo dõi, tuân thủ. Đồng thời, việc xây dựng cơ sở dữ liệu về các nhà bán đủ điều kiện kinh doanh sẽ giúp phát hiện và xử lý các đối tượng vi phạm một cách hiệu quả hơn.
