Chuyển đổi số trong tất cả các lĩnh vực đang được Chính phủ đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Thay vì sử dụng bản giấy, nhiều giấy tờ quan trọng, thiết yếu đang dần được chuyển đổi sang bản điện tử. Đối với bảo hiểm xã hội (BHXH), hiện nay người lao động đã có thể tham khảo quá trình tham gia và nhiều thông tin khác qua ứng dụng VssID - ứng dụng BHXH số.
Ứng dụng VssID còn tích hợp 7 dịch vụ công trực tuyến gồm: Cấp lại thẻ BHYT do hỏng, mất; thay đổi hình thức lĩnh hoặc thông tin người hưởng BHXH; chuyển địa bàn hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH; đăng ký tài khoản cho con; ủy quyền lĩnh thay các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp; cấp lại sổ BHXH không thay đổi thông tin; cấp lại sổ BHXH do thay đổi thông tin.
Dù vậy, ứng dụng này hiện vẫn đang trong quá trình hoàn thiện dữ liệu, còn có sai sót trong cập nhật quá trình tham gia BHXH của người lao động. VssID cũng không phải là sổ BHXH điện tử nên chưa có giá trị pháp lý thay thế cho sổ BHXH giấy trong giải quyết các thủ tục hưởng chế độ BHXH của người lao động.
Tuy nhiên, điều này sẽ thay đổi khi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) có hiệu lực. Khoản 2 Điều 26 dự thảo Luật quy định sổ BHXH được cấp cho từng người bằng bản điện tử, bản giấy và có giá trị pháp lý, hiệu lực thi hành như nhau.
Dự thảo còn đề xuất chậm nhất đến ngày 1/1/2026 phải thực hiện việc cấp sổ BHXH bằng bản điện tử cho người tham gia. Từ thời điểm trên, sổ BHXH bằng bản giấy chỉ được cấp khi người lao động yêu cầu.
Sổ BHXH sẽ bao gồm những thông tin nhân thân cơ bản của người lao động, ghi nhận việc đóng, hưởng và giải quyết các chế độ theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội. Dữ liệu về sổ BHXH được cập nhật kịp thời, chính xác, đối chiếu thông tin và quản lý theo quy định.
Ngoài ra, tại Điều 27 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) quy định thêm về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH. Cụ thể, Khoản 1 Điều 27 yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có đủ điều kiện thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH thì thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan BHXH.
Khoản 2 Điều 27 quy định, hồ sơ, chứng từ sử dụng trong giao dịch điện tử thực hiện phù hợp với quy định của pháp luật về giao dịch điện tử. Giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH quy định tại Khoản 1 của Điều này có giá trị pháp lý, hiệu lực thi hành tương đương với giao dịch truyền thống.
Trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), cơ quan soạn thảo cũng đề xuất chậm nhất đến ngày 1/1/2027, cơ quan BHXH phải đảm bảo điều kiện để thực hiện giao dịch điện tử thuộc lĩnh vực này. Chính phủ được giao quyền ban hành các quy định chi tiết, điều chỉnh hồ sơ, thủ tục thực hiện BHXH từ phương thức giao dịch bản giấy sang phương thức giao dịch điện tử nhằm đảm bảo thuận tiện cho người tham gia và người thụ hưởng BHXH.
