Nguy kịch sau khi ăn pate đóng hộp
Mới đây, đại diện Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng) cho biết, gần đây các bệnh viện đã tiếp nhận một ca ngộ độc botulinum nặng do sử dụng thực phẩm đóng hộp không được bảo quản đúng cách.
Bệnh nhân là nam thanh niên 25 tuổi, nhập viện trong tình trạng rất nghiêm trọng: mí mắt sụp, mắt không cử động, đồng tử giãn, liệt toàn bộ tứ chi và phải thở máy.
Người nhà cho biết, trước đó bệnh nhân đã ăn pate đóng hộp. Hộp pate này đã được mở một ngày trước, không được cất vào tủ lạnh, mà để ở ngoài.
Thạc sĩ, bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa - Trưởng khoa Nội thần kinh cho biết, sau khi thực hiện các xét nghiệm cần thiết, bệnh nhân được chẩn đoán bị ngộ độc botulinum - một loại độc tố thần kinh mạnh, có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Sau hơn hai tháng điều trị, bệnh nhân đã có dấu hiệu hồi phục, có thể mở mắt, cử động được và sức mạnh tay chân đã tăng lên, nhưng vẫn cần hỗ trợ thở máy.
Bác sĩ Nghĩa giải thích, botulinum là độc tố do vi khuẩn Clostridium botulinum sinh ra trong môi trường thiếu oxy như trong thực phẩm đóng hộp, thực phẩm ủ chua hay lên men nếu không được chế biến và bảo quản đúng cách. Khi độc tố xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, nó có thể gây liệt cơ cấp tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hô hấp và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Các triệu chứng ngộ độc botulinum cần được nhận diện sớm gồm sụp mí mắt, nhìn mờ, miệng khô, nói khó, nuốt khó; yếu cơ cấp tính lan từ mặt xuống tay chân; khó thở do liệt cơ hô hấp; có thể kèm theo buồn nôn, đau bụng sau khi ăn phải thực phẩm nhiễm độc.
Triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện từ vài giờ đến vài ngày sau khi tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm độc. Nếu được phát hiện sớm, bệnh nhân có thể được tiêm huyết thanh kháng độc tố botulinum để ngăn chặn sự lan rộng của độc tố. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp đến bệnh viện muộn hoặc chẩn đoán muộn, điều trị chủ yếu sẽ là chăm sóc hỗ trợ, như thở máy, nuôi ăn qua sonde dạ dày, và nâng đỡ tổng trạng.
Khuyến cáo từ cơ quan y tế
Sau vụ ngộ độc trên, ngày 25/3, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã phát đi cảnh báo, đồng thời đưa ra hướng dẫn cách bảo quản thực phẩm đóng hộp. Theo Cục An toàn thực phẩm, nếu không được sản xuất, bảo quản đúng cách, một số loại thực phẩm đóng hộp có thể tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn Clostridium botulinum gây ngộ độc rất nguy hiểm.
Chỉ cần lượng nhỏ độc tố botulinum cũng có thể gây ngộ độc nặng, dẫn đến liệt cơ, suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu kịp thời. Cơ quan y tế cũng đưa ra cảnh báo 4 loại đóng hộp dễ bị nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum.
Thứ nhất, pate đóng hộp, thịt hộp, cá hộp: Các sản phẩm từ thịt, gan (như pate), cá, xúc xích đóng hộp nếu quy trình đóng gói, tiệt trùng không đảm bảo có thể tạo môi trường yếm khí cho vi khuẩn botulinum phát triển.
Thứ hai, đồ hộp tự làm: Các loại rau củ muối chua, ngâm dầu hoặc đóng lọ như dưa chuột ngâm, cà muối nếu không tiệt trùng kỹ cũng dễ nhiễm botulinum.
Thứ ba, rau củ đóng hộp: Ngô, đậu Hà Lan, đậu xanh, củ cải đường, măng, nấm… khi đóng hộp có thể là môi trường tiềm năng cho vi khuẩn nếu không đủ nhiệt độ tiêu diệt bào tử.
Thứ tư, sản phẩm hút chân không hoặc để lâu trong môi trường yếm khí như xúc xích hun khói, thịt muối, thực phẩm lên men...
Các dấu hiệu nhận diện thực phẩm nhiễm Clostridium botulinum dễ dàng qua hộp bị phồng, móp méo, rò rỉ, đổi màu. Nước bên trong đục, có bọt khí, hoặc thực phẩm có mùi lạ là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy sản phẩm không còn an toàn.
Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo, nếu phát hiện các dấu hiệu trên, tuyệt đối không nên sử dụng sản phẩm vì nguy cơ ngộ độc thực phẩm, đặc biệt là ngộ độc botulinum rất nguy hiểm.
Thực phẩm đóng hộp cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát với nhiệt độ từ 15 - 25 độ C, tránh ánh nắng trực tiếp, khu vực có nhiệt độ cao hoặc độ ẩm cao. Cũng cần tránh để hộp bị va đập mạnh, móp méo hoặc xếp chồng quá nặng.
Khi đã mở hộp thực phẩm, cần bảo quản đúng cách để tránh nhiễm khuẩn và duy trì chất lượng. Nên chuyển thực phẩm sang hộp sạch, không để trong hộp gốc sau khi đã mở nắp, vì lớp kim loại bên trong có thể bị oxy hóa, ảnh hưởng đến chất lượng. Nên sử dụng hộp thủy tinh hoặc hộp nhựa an toàn, có nắp kín để bảo quản, và giữ trong tủ lạnh với nhiệt độ dưới 4 độ C để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.
Thời gian sử dụng các loại thực phẩm đóng hộp là: thịt hộp, cá hộp, pate trong vòng 1 - 3 ngày; rau củ đóng hộp tối đa 3 - 5 ngày; trái cây đóng hộp khoảng 5 - 7 ngày. Đặc biệt, đối với các thực phẩm có nguy cơ cao nhiễm khuẩn như pate, cá hộp, thịt hộp, và thực phẩm tự chế (homemade), cần hâm nóng kỹ trước khi ăn lại, đặc biệt là pate hoặc thịt hộp, để tiêu diệt vi khuẩn (nên đun sôi ít nhất 10 - 15 phút).
Với thực phẩm handmade như đồ ngâm, pate tự làm, hoặc thực phẩm hút chân không: Nếu không sử dụng ngay, nên bảo quản trong ngăn đá để kéo dài thời gian sử dụng. Khi muốn dùng lại, hãy rã đông đúng cách trong ngăn mát tủ lạnh thay vì để ở nhiệt độ phòng.
