Tháng 6/2016, TP. HCM triển khai đầu tư Dự án giải quyết ngập do triều cường, có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1) nhằm kiểm soát ngập do triều cường cho diện tích 750km2 với khoảng 6,5 triệu dân thuộc khu vực bờ hữu sông Sài Gòn và trung tâm thành phố.
Dự án này có tổng mức đầu tư khoảng 10.000 tỷ đồng, được đầu tư bởi Tập đoàn Trung Nam theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao).
Dự án có quy mô xây dựng gồm 6 cống kiểm soát triều là: cống Tân Thuận, Bến Nghé, Mường Chuối, Phú Xuân, Phú Định, Cây Khô; xây dựng đoạn đê bao ven sông Sài Gòn từ Vàm Thuật đến sông Kinh dài 7,8km với các cống nhỏ khẩu độ dưới 10m; xây dựng nhà quản lý cùng hệ thống điều khiển… Địa điểm xây dựng thuộc Q.1, Q.4, Q.7, Q.8, huyện Nhà Bè, huyện Bình Chánh.
Công trình dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2018. Tuy nhiên do vướng mắc liên quan tới giải phóng mặt bằng, phương thức thanh toán nên vào các năm 2018 và 2020 dự án phải tạm ngừng thi công. Sau nhiều lần gia hạn tiến độ, tới nay dự án vẫn chưa xác định được thời gian hoàn thiện.
Cụ thể từ ngày 15/11/2020 khi đã thi công được hơn 90% khối lượng công việc, dự án tạm dừng cho đến nay và đang chờ cơ quan có thẩm quyền cấp vốn để tái khởi động.
Mới đây tại buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT TP. HCM - ông Quách Ngọc Tuấn đã trả lời báo chí về những vấn đề liên quan tới dự án. Ông Tuấn cho biết, những khó khăn, vướng mắc của dự án đã được TP. HCM báo cáo Tổ công tác Chính phủ. Nhằm mục tiêu sớm trở lại thi công dự án, thành phố đã đề xuất giải pháp Chính phủ ban hành Nghị quyết mới để giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến huy động vốn, cơ chế thanh toán.
Ông Tuấn khẳng định, nếu dự án được Tổ công tác Chính phủ tháo gỡ khó khăn nhà đầu tư cam kết sẽ hoàn thành công trình trong vòng 6 – 8 tháng kể từ ngày được giải ngân.
Tại buổi họp báo, ông Tuấn cũng thông tin thêm về nguyên nhân tạm dừng thi công dự án trong thời gian qua. Theo đó, nguyên nhân là do đã hết thời gian giải ngân tái cấp vốn từ tháng 9/2020. Từ thời điểm đó cho tới nay, Ngân hàng Nhà nước dừng giải ngân cho Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) để tiếp tục cho nhà đầu tư vay vốn thực hiện dự án.
Tháng 4/2021, trên cơ sở báo cáo của UBND TP. HCM, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết cho phép thành phố được tiếp tục triển khai thực hiện dự án này theo cơ chế đặc thù được Thủ tướng Chính phủ đồng ý và các thủ tục đã được các cơ quan thẩm quyền chấp thuận nhằm đảm bảo lợi ích kinh tế - xã hội, tránh lãng phí các nguồn lực đã đầu tư.
Ngày 31/1/2023, UBND TP. HCM đã ký phụ lục hợp đồng BT và biên bản thỏa thuận với nhà đầu tư để tiếp tục thi công dự án. Nhưng do còn một số khó khăn, vướng mắc phát sinh mới. Trong đó có cơ chế thanh toán hợp đồng BT, nguồn vốn thi công hoàn thành công trình nên TP. HCM đã gửi tờ trình tới Tổ công tác Chính Phủ như đã nêu ở trên.
Tháng 5 vừa qua, nhà đầu tư dự án – Công ty Trung Nam đã có văn bản thông báo tới UBND TP. HCM về việc huy động nhân sự để thi công trở lại cống Bến Nghé từ ngày 1/6. Bên cạnh đó, phía nhà đầu tư kiến nghị thành phố sớm chấp thuận bãi đổ bùn đất để có thể triển khai thi công nạo vét, thảm đá gia cố lòng sông, kiến nghị cấp phép thi công các hạng mục trên bờ.
Hiện tại, với các kiến nghị này, UBND TP. HCM đã giao cho Sở TN&MT, Sở Xây dựng nghiên cứu, tham mưu giải quyết nhằm tạo điều kiện sớm thi công hạng mục cống Bến Nghé.
