Chấp nhập "chi đậm" cho con học thêm
Theo Thông tư 29 của Bộ GD-ĐT (có hiệu lực từ 14/2), các trường học được phép tổ chức dạy thêm miễn phí cho ba nhóm học sinh: học sinh có kết quả học tập chưa đạt, học sinh được chọn bồi dưỡng học sinh giỏi và học sinh cuối cấp tự nguyện ôn thi.
Tuy nhiên, do nhiều lý do khách quan, nhiều trường chưa tổ chức dạy thêm cho học sinh cuối cấp, hoặc nếu có, thời gian dạy thêm cũng chỉ giới hạn trong tối đa 2 tiết mỗi môn/tuần.
Ngoài nhà trường, giáo viên các trường công lập không được phép tổ chức hay điều hành các hoạt động dạy thêm, cũng như không được phép thu phí đối với học sinh đang học lớp chính khóa. Trước tình hình nhiều trường và giáo viên ngừng dạy thêm, phụ huynh có con học cuối cấp cảm thấy lo lắng khi kỳ thi chuyển cấp, thi tốt nghiệp và xét tuyển đại học đã cận kề.
Mặc dù điều kiện kinh tế không dư dả, nhiều phụ huynh vẫn sẵn sàng chi tiền để đầu tư cho con ôn luyện, với mức chi phí cao hơn nhiều so với trước. Chị Hương có con trai học lớp 9 ở huyện ngoại thành Hà Nội, chia sẻ gia đình chị chỉ mong con đỗ vào một trường cấp 3 địa phương.
Vì điều kiện tài chính hạn chế, gia đình chị không thể cho con học trường tư thục tốt hơn và cũng không muốn con vào trường nghề hay bỏ học sớm. Tuy nhiên, do các lớp học thêm đã dừng lại, chị phải tìm gia sư để kèm cặp con ôn thi. Dù sẵn sàng chi 400.000 đồng/buổi, chị vẫn phải chờ gia sư sắp xếp lịch.
Tình cảnh của anh Trung (Thanh Hóa) cũng tương tự. Anh phải tìm gia sư online cho con vì ở địa phương không có nhiều trung tâm ôn luyện. Anh quyết định cho con học tại một cơ sở ôn luyện ở Hà Nội với chi phí 264.000 đồng/buổi. Tổng số tiền lên tới hơn 6 triệu đồng chỉ cho môn Toán. Mức học phí này vượt quá khả năng tài chính của gia đình, nhưng anh vẫn chấp nhận vì tương lai của con.
Nơi chị Thu sinh sống là phường Quang Hanh thuộc thành phố Cẩm Phả, cách trung tâm thành phố Hạ Long hơn 20 km. Nếu muốn con học thêm ở nơi chính thống, chị Thu sẽ phải đưa con về Hạ Long, nơi có các trung tâm dạy thêm được cấp phép.
Con gái chị Thu, sinh năm 2007, có học lực ở mức trung bình khá. Để vào được lớp 10 trường công lập, con chị cần phải nỗ lực rất nhiều. Tuy nhiên, sau khi kết thúc học kỳ I, trường của con chị Thu quyết định ngừng toàn bộ các buổi học tăng cường cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 8.
Riêng lớp 9 vẫn được phép đăng ký nhưng số tiết học tăng cường giảm từ 4 tiết/tuần xuống còn 2 tiết/tuần cho mỗi môn. Tất cả giáo viên đều được yêu cầu không tổ chức dạy thêm tại nhà.
Chị Thu đã bàn với một số phụ huynh thân thiết và đề nghị các cô giáo dạy kèm cho con ở nhà, nhưng các cô đều từ chối, với lý do "làm gì sai lúc này có thể mất cả sự nghiệp". Chị Thu đã tự mình đến gặp riêng cô giáo để mời cô về dạy kèm cho con, nhưng cô vẫn từ chối. Những lớp ôn thi do thầy cô tự mở cũng không còn mở cửa.
Chị Thu cũng đã thử phương án mua các gói học online trên mạng, nhưng con chị cho biết không hiểu được các bài giảng qua video. Chị cũng đã xin cô giáo cho thêm bài tập cho con, nhưng con chị lại nhút nhát, tự ti, không dám gọi điện nhờ cô giảng lại bài hay chữa bài.
Giống với chị Hương, anh Trung, chị Thu, nhiều phụ huynh có điều kiện kinh tế eo hẹp hoặc sống ở nông thôn lo ngại, việc thiếu lớp học thêm sẽ làm gia tăng khoảng cách giáo dục giữa học sinh thành phố và học sinh vùng quê. Đây thực sự là một thách thức lớn đối với những học sinh chưa quen với việc tự học.
Quán triệt đầy đủ quan điểm "5 không" và "4 đề cao"
Anh Quốc - một gia sư có 20 năm kinh nghiệm tại Hà Nội chia sẻ, trong tuần qua, hầu như ngày nào anh cũng nhận được các cuộc gọi và tin nhắn yêu cầu dạy kèm 1 - 1 từ phụ huynh có con học lớp 9 và lớp 12. Nhiều người sẵn sàng trả học phí cao hơn mức bình thường và kể cả nếu ở xa, họ cũng sẽ chi trả đi lại, nhưng anh vẫn chưa thể sắp xếp lịch dạy.
Một giáo viên tự do mở trung tâm bồi dưỡng kiến thức tại Bắc Ninh cũng cho biết, gần đây anh nhận dạy thêm cho các học sinh cuối cấp, cả qua mạng lẫn trực tiếp. Tuy nhiên, anh nhận thấy một thực tế đáng buồn: Rất nhiều học sinh dù trước đó đã học thêm liên tục nhưng vẫn có những lỗ hổng kiến thức nghiêm trọng.
Nguyên nhân một phần là do các em không có thói quen tự học và hệ thống kiến thức chưa vững. Nhưng phần lỗi lớn hơn lại thuộc về phụ huynh và giáo viên, khi để các em lệ thuộc vào các lớp học thêm “mì ăn liền”, chỉ nhằm luyện đề và giải bài để đạt điểm cao một cách nhanh chóng.
Đối với những học sinh chưa vững kiến thức nền tảng, anh thường khuyên các em ôn lại bài tập trong sách giáo khoa trước khi luyện thi. Tuy nhiên, học sinh và phụ huynh lại không mấy ưa thích phương pháp này mà thường nóng vội yêu cầu thầy dạy chữa đề để có thể cải thiện điểm số. Với những trường hợp này, anh thường từ chối. Anh bảo, chúng ta không thể chỉ chăm sóc phần ngọn khi gốc vẫn còn yếu.
Trong buổi làm việc với Sở Giáo dục Đào tạo Hà Nội mới đây, ông Phạm Ngọc Thưởng - Thứ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo cho biết, để đạt được mục tiêu chấm dứt tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan, các cấp quản lý giáo dục cần quán triệt đầy đủ quan điểm "5 không" và thực hiện hiệu quả "4 đề cao".
Cụ thể, 5 không là: không "đánh trống bỏ dùi", không thoả hiệp, không khoan nhượng, không biến tướng, không nói khó mà không làm. 4 đề cao bao gồm: đề cao vai trò của cán bộ quản lý giáo dục các cấp; đề cao tinh thần tự tôn, tự trọng và tinh thần tận tâm với học sinh của giáo viên; đề cao tính tự giác, tự học của học sinh; và đề cao vai trò của mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Thứ trưởng nhấn mạnh quan điểm “Thông tư 29 nhằm mục tiêu hướng tới việc không còn dạy thêm, học thêm trong nhà trường”, đồng thời chia sẻ mong muốn các cán bộ, giáo viên cần nhận thức đầy đủ về những hệ lụy và tác hại của việc dạy thêm, học thêm đối với học sinh và chính bản thân giáo viên, từ đó thực hiện nghiêm túc Thông tư 29.
Thứ trưởng yêu cầu cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó tăng cường công tác truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng, phân tích rõ hệ lụy và tác hại của việc dạy thêm, học thêm.
Đồng thời, cần tuyên truyền hình thành năng lực tự học cho học sinh và hướng dẫn các thầy cô cách thức định hướng việc tự học. Truyền thông cũng cần tập trung vào những vấn đề như bệnh thành tích, áp lực điểm số và việc xếp hạng các trường.
