Phải đăng ký hoạt động
UBND TP. Hà Nội đang tiến hành lấy ý kiến của người dân về dự thảo Quyết định liên quan đến việc sử dụng xe mô tô, xe gắn máy và xe thô sơ để kinh doanh vận chuyển hành khách và hàng hóa trên địa bàn thành phố.
Theo nội dung dự thảo, người điều khiển các phương tiện này, thường được gọi là xe ôm hoặc vận chuyển hàng hóa, sẽ phải đăng ký với UBND phường, xã, thị trấn để được xác nhận và đóng dấu vào Thẻ hoạt động vận chuyển. Thẻ này sẽ do tổ chức hoặc cá nhân tự in ấn theo mẫu quy định.
Dự thảo yêu cầu người hành nghề xe ôm hoặc chở hàng hóa khi hoạt động phải mang theo một số giấy tờ cần thiết, bao gồm: Giấy chứng nhận đăng ký xe; Giấy phép lái xe (đối với xe mô tô hai bánh); Giấy chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới còn hiệu lực; Giấy chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân còn hiệu lực; và Thẻ hoạt động vận chuyển đúng quy định.
Đối với UBND các xã, phường, thị trấn, ngoài việc xác nhận và đóng dấu vào thẻ hoạt động, cơ quan này còn có trách nhiệm lập danh sách các đơn vị vận tải và người điều khiển phương tiện. Các cơ quan cũng sẽ đảm nhiệm việc bố trí các vị trí đón, trả khách cho xe ôm, cũng như khu vực xếp dỡ hàng hóa cho các phương tiện tham gia kinh doanh.
TP. Hà Nội khuyến khích các cá nhân tham gia hoạt động vận chuyển hành khách và hàng hóa bằng xe mô tô, xe gắn máy, xe thô sơ thành lập các tổ chức như hợp tác xã hoặc hội nghề nghiệp, nhằm hỗ trợ và giúp đỡ nhau trong quá trình hoạt động.
Dự kiến, sau khi hoàn thành việc lấy ý kiến cộng đồng, UBND TP Hà Nội sẽ hoàn thiện dự thảo và ban hành chính thức vào cuối năm 2024, có hiệu lực ngay sau đó. Tuy nhiên, dự thảo hiện tại chưa quy định mức chế tài mà tài xế phải chịu nếu không có thẻ hành nghề.
Cách đây 5 năm, Hà Nội đã từng đề xuất yêu cầu xe ôm phải đeo thẻ hoạt động vận chuyển ở ngực áo trái. Cụ thể, vào năm 2019, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội đã công bố Dự thảo "Quy định về quản lý và sử dụng xe thô sơ, xe gắn máy, xe mô tô hai bánh và các loại phương tiện tương tự để vận chuyển hành khách và hàng hóa trên địa bàn TP. Hà Nội".
Dự thảo này quy định, những người hành nghề vận chuyển hành khách và hàng hóa bằng xe thô sơ phải đủ 15 tuổi trở lên, có sức khỏe đảm bảo để điều khiển xe an toàn và hiểu biết về quy tắc giao thông. Những người này phải đăng ký với UBND phường, xã, thị trấn để được cấp biển hiệu hoạt động (thẻ hoạt động vận chuyển). Khi tham gia giao thông, họ phải mang theo Giấy chứng nhận đăng ký xe và Giấy chứng minh nhân dân.
Dự thảo cũng quy định cụ thể các yêu cầu đối với người hành nghề vận chuyển hành khách, hàng hóa bằng xe gắn máy và xe mô tô hai bánh. Sở Giao thông Vận tải Hà Nội nêu rõ, kể từ ngày 1/1/2021, tất cả những người hành nghề vận chuyển hành khách, hàng hóa bằng xe thô sơ, xe gắn máy, xe mô tô hai bánh và các phương tiện tương tự phải đeo biển hiệu (thẻ hoạt động vận chuyển) do cơ quan có thẩm quyền cấp, và thẻ phải được đeo ở ngực áo bên trái.
Ngoài ra, dự thảo cũng yêu cầu nếu người hành nghề tạm ngừng hoạt động từ 30 ngày trở lên, họ phải trả lại phù hiệu cho đơn vị quản lý. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, việc cấp thẻ hành nghề cho xe ôm vẫn chưa được triển khai.
“Thẻ hành nghề” giúp quản lý tốt hơn?
Hiện tại, Hà Nội chưa có số liệu thống kê cụ thể về số lượng xe ôm hành nghề trên địa bàn. Tuy nhiên, thành phố hiện có hơn 8,1 triệu phương tiện giao thông gồm khoảng 1,1 triệu ô tô và khoảng 7 triệu xe mô tô, chưa kể khoảng 1,2 triệu phương tiện từ các tỉnh, thành phố khác tham gia giao thông tại thủ đô.
Với yêu cầu đơn giản, chỉ cần có xe máy, bằng lái và điện thoại thông minh để đăng ký tài khoản mà không cần thi tuyển hay đào tạo kỹ năng, số lượng tài xế ngày càng trở nên đông đảo và phủ sóng khắp nơi. Sự phát triển nhanh chóng của đội ngũ xe ôm công nghệ đã khiến những người hành nghề truyền thống dần thu hẹp.
Một số người không đăng ký được làm xe ôm công nghệ, còn mua đồng phục giả của các hãng xe để đánh lừa khách hàng. Tình trạng này kéo theo nhiều vấn đề nhức nhối như việc tụ tập quá đông lái xe tại các điểm đón, trả khách gây ra cảnh lộn xộn, ùn tắc giao thông, mất trật tự an ninh xã hội và an toàn giao thông, cùng với nạn chèo kéo, ép giá khách hàng…
Chị Trần Thị Linh (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ, xe ôm tham gia vào hoạt động vận chuyển người và hàng hóa, nên cơ quan quản lý đưa ra các quy định để thuận tiện cho công tác giám sát là rất phù hợp. Đeo thẻ hoạt động gần như trở thành một giấy chứng nhận cho việc được chính quyền xác nhận, giúp khách hàng yên tâm hơn khi thuê dịch vụ vận chuyển. Mọi việc đều phải tuân thủ quy định và ai làm sai có thể bị phản ánh lên cơ quan chức năng cấp trên.
Trong khi đó, anh Nguyễn Tuấn Anh (Cầu Giấy, Hà Nội) cũng cho rằng đây là một biện pháp quản lý tốt. Bởi thực tế, có nhiều đối tượng trộm cắp cải trang mặc áo xe ôm công nghệ, sau đó lảng vảng trên đường hoặc dừng xe, vừa nghe điện thoại vừa nhìn quanh để tìm kiếm “con mồi”. Thấy ai sơ hở, chúng sẽ lợi dụng để trộm cắp, cướp đồ… Do đó, anh ủng hộ quy định xe ôm công nghệ phải đeo bảng tên có hình. Nếu làm được như vậy, người dân sẽ cảm thấy yên tâm hơn.
