Tháng 1/2024, các nhà khoa học từ Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus của EU chỉ ra rằng, năm 2023 là năm nóng nhất từng được ghi nhận. Nhiệt độ năm ngoái tăng lên ở mức tới hạn 1,5 độ C so với mức thời tiền công nghiệp.
Sức nóng đặc biệt của năm 2023 đã gây sốc khi mức nhiệt trung bình trong hầu hết các tháng đã phá vỡ nhiều kỷ lục lịch sử. Các tháng Sáu, tháng Bảy, tháng Tám, tháng Chín, tháng Mười và tháng Mười Một đều trở thành những tháng nóng nhất từng được ghi nhận. Đặc biệt, tháng 7 đã ghi nhận nhiệt độ cao nhất từng được quan sát và ngày 6/7 đã trở thành ngày nóng nhất năm ngoái.
Nhưng mới đây, cơ quan này lại cho biết, tháng 2/2024 là tháng nóng nhất từng được ghi nhận từ năm 1940. Điều này dự báo năm 2024 còn nắng nóng gay gắt hơn năm 2023.
Cuối tháng 3/2024, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ cũng dự đoán, năm nay hầu hết lục địa châu Mỹ và Alaska sẽ có nhiệt độ tăng cao từ tháng 4 - 6. Nguy cơ lũ lụt sẽ giảm bớt trong thời gian 3 tháng do "mùa đông tuyết phủ thấp nhất lịch sử" ở nhiều khu vực trên khắp nước Mỹ.
Một trong những yếu tố khiến nắng nóng năm 2024 khắc nghiệt hơn chính là sự xuất hiện của hiện tượng El Nino. Hiện tượng El Nino xảy ra khi lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương nóng lên dị thường, kéo dài trong khoảng thời gian từ 8 - 12 tháng hoặc lâu hơn. Khoảng 3 - 4 năm, hiện tượng này sẽ xuất hiện một lần và có ảnh hưởng lớn đến thời tiết, khí hậu trên toàn thế giới.
Michael McPhaden - nhà khoa học cấp cao tại Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ lưu ý rằng, El Nino thường mất thời gian để đạt đến đỉnh điểm do đó sẽ có độ trễ trong quá trình nóng lên của vùng nhiệt đới Thái Bình Dương và sự gia tăng nhiệt độ bề mặt toàn cầu. Nghĩa là, hiện tượng El Nino thường sẽ nóng hơn và có tác động mạnh mẽ hơn vào năm thứ hai. Năm 2024 chính là năm thứ hai này.
Điều này có thể nhận thấy rõ ngay trong hình thái thời tiết của nước ta từ đầu năm tới nay. Ngay sau Tết Nguyên đán, các tỉnh phía Nam đã hứng chịu nắng nóng bất thường. Nhiệt độ 37 - 40 độ C kéo dài nhiều ngày ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống người dân. Như trong mấy ngày hôm nay, tại TP. HCM, nắng nóng gay gắt khiến nhiệt độ cảm nhận ghi nhận mức cao kỷ lục đến 43 độ C, dù nhiệt độ khí tượng chỉ từ 36 - 37 độ C.
Hay tại các tỉnh miền Bắc, nhiệt độ cũng tăng cao rất nhanh, không có vùng đệm chuyển nhiệt như nhiều năm trước. Người dân có thể cảm thấy rõ nhiệt độ biến đổi ngay trong ngày, giữa sáng - trưa - tối.
Trong những thập kỷ gần đây, hiện tượng biến đổi khí hậu kép El Nino và La Ninas đã tạo ra một chuỗi kỷ lục các năm nắng nóng. Một nghiên cứu chỉ ra rằng, sự gia tăng các hiện tượng cực đoan giữa El Ninos và La Ninas có thể đóng góp tới 1/3 mức ảnh hưởng vào sự nóng lên của trái đất.
Nhà khoa học Michael McPhaden nhấn mạnh, những hình thái thời tiết cực đoan như vậy càng mạnh mẽ hơn trong năm nay. Đồng quan điểm này, nhiều nhà khoa học khác trên thế giới cũng dự báo, 2024 có thể là năm ghi nhận nắng nóng nhất trong lịch sử.
