Thuế thu nhập cá nhân là thuế trực thu, được tính dựa trên thu nhập của người nộp thuế sau khi trừ đi các khoản thu nhập được tính miễn thuế và các khoản giảm trừ gia cảnh.
Hiện nay, mức giảm trừ gia cảnh được quy định tại Điều 1 Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14. Cụ thể mức giảm trừ gia cảnh trong tính thuế thu nhập cá nhân được tính như sau:
1. Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm);
2. Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.
Theo quy định, người nộp thuế không có người phụ thuộc, có tổng thu nhập vượt trên 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm) thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Người nộp thuế có một người phụ thuộc, có tổng thu nhập vượt trên 15,4 triệu đồng/tháng (184,8 triệu đồng/năm) thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Tương tự, nếu có hai người phụ thuộc, người nộp thuế có tổng thu nhập chịu thuế trên 19,8 triệu đồng/tháng (233,6 triệu đồng/năm) thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Người nộp thuế càng nhiều người phụ thuộc thì mức lương phải nộp thuế theo quy định càng được nâng cao. Người nộp thuế không bị giới hạn đăng ký số lượng người phụ thuộc miễn là thuộc đối tượng được giảm trừ và thỏa mãn các điều kiện tương ứng.
Trên thực tế, mức giảm trừ gia cảnh này đang bị lạc hậu, khi chi tiêu và cuộc sống ngày càng đắt đỏ. Nhất là tại Hà Nội, TP.HCM, với mức giảm trừ gia cảnh như trên cho chính người nộp thuế và người phụ thuộc không thể nào đảm bảo được toàn bộ chi phí ăn uống, khám chữa bệnh, học hành,...
Tổng cục Thống kê từ đưa ra kết quả khảo sát mức sống dân cư năm 2022. Theo đó, thu nhập bình quân đầu người năm 2022 ước đạt 4,6 triệu đồng/người/tháng, tăng 9,5% so với năm 2021. Con số này cao gấp nhiều lần mức 636.000 đồng của năm 2006. Trong 16 năm, thu nhập của người dân tăng hơn 7 lần.
Năm 2007, Luật Thuế thu nhập cá nhân được áp dụng. Sau 2 lần luật điều chỉnh, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế (từ 4 triệu đồng/tháng lên 9 triệu đồng/tháng và 11 triệu đồng/tháng) tăng chưa đến 3 lần.
Ngoài ra, năm 2008, mỗi người dân bình quân chi tiêu khoảng 792.000 đồng/tháng, tới năm 2020 con số này đã lên hơn 2,8 triệu đồng/tháng, tương ứng tăng gần 3,6 lần. Do đó, nếu muốn đảm bảo duy trì đời sống hiện nay tương đương với trước đây, người dân phải chi tiêu nhiều hơn, đồng nghĩa mức giảm trừ gia cảnh ít nhất phải được nâng lên tương ứng.
Theo Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1/2024, Bộ Tài chính được giao nghiên cứu, đề xuất Chính phủ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong tính thuế thu nhập cá nhân để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho đời sống của người dân... Việc này sẽ tạo điều kiện cải thiện tốt hơn đời sống của người dân.
