Khoảng hơn 1 tháng nay, ở TP. HCM xuất hiện vài quán ăn triển khai hình thức “cơm treo”. Nghĩa là, một vị khách bất kỳ đến ăn cơm có thể trả thêm một hoặc nhiều suất cơm khác, rồi gửi lại quán. Quán sẽ dành số cơm đó để tặng cho người có hoàn cảnh khó khăn dùng. Khách "treo" cơm thường không để lại danh tính, trả thêm phần ăn để mời người xa lạ đến sau.
Đầu tháng 5, chị Minh Thy (29 tuổi, huyện Hóc Môn, TP. HCM) tình cờ xem được đoạn video về cậu bé bán vé số đến nhận cơm trước một quán ăn trên đường Nguyễn Ảnh Thủ (xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn). Quán này triển khai hình thức cơm "treo".
TP. HCM xuất hiện nhiều quán ăn triển khai hình thức “cơm treo” (Ảnh: Ngọc Ngân)
Chị Thy chia sẻ, chị rất xúc động trước nét mặt vui mừng của cậu bé. Từ đó đến nay, tuần 2 lần, chị ghé quán cách nhà 2km để ăn tối, sẵn ủng hộ 2 - 4 phần cơm. Có hôm, chị không ăn nhưng vẫn tạt qua gửi tiền "treo" cơm.
Anh Long Hoàng (31 tuổi) cũng biết đến hình thức này thông qua bài viết trên mạng xã hội. Anh bảo, anh thấy hình thức hay và ý nghĩa, vừa giúp đỡ được người khó khăn, vừa hỗ trợ chủ quán bán được phần ăn. Thế nên dù cách quán tới 10km, anh vẫn chạy xe đến quán cơm gà nướng quận Bình Thạnh (TP. HCM) để dùng bữa, sẵn tiện "treo" cơm.
Anh Hoàng cho biết, anh nhờ chủ quán "treo" mỗi ngày 1 hộp cơm, gửi cho trẻ em hoặc người lao động lớn tuổi ngang qua quán. Mỗi quý, anh gửi quán khoảng ba triệu đồng.
Chủ quán cơm trên đường Nguyễn Ảnh Thủ mà chị Thy hay tới “treo” cơm là anh Thành Công (23 tuổi). Anh Công cho biết, quán bắt đầu triển khai hình thức này từ đầu tháng 5. Anh đặt thùng nhựa giữ nhiệt trước cửa quán, đóng biển có nội dung "Cơm treo gửi tới cô chú khó khăn. Mở lên, nếu có hãy lấy một phần". Trong quán cơm, anh dán trên tường ba tờ giấy in thông tin về hình thức cơm “treo” này.
Anh Công chia sẻ, khách ban đầu ngạc nhiên nhưng sau đó nhiều người tìm đến ủng hộ. Mỗi ngày, quán có khoảng 5 - 8 phần cơm "treo". Suất cơm sườn có giá 35.000 đồng, nhưng cơm "treo" quán bán giá hỗ trợ 20.000 đồng. Ngày không có, quán tự bỏ thêm vào thùng. Khách đến nhận là trẻ em, người già bán vé số, nhặt ve chai, bán hàng rong ngang qua.
Nhiều người xúc động khi được nhận phần cơm "treo" (Ảnh: NLĐ)
Anh Công bảo, cơm “treo” là ngẫu nhiên, cũng không phải là hình thức phát từ thiện định kỳ nên người nhận không bị ngại.
Cầm trên tay phần cơm nóng hổi, ông Phan Văn Cao (61 tuổi, quê Sóc Trăng) vui vẻ chia sẻ, ông thường ghé qua đây nhận cơm mỗi khi hết tiền. Cơm ngon mà nhiều nữa! Sau khi vợ ông bị ung thư qua đời, ông từ Sóc Trăng lên TP. HCM mưu sinh, đã được khoảng bốn tháng. Mỗi ngày, ông đạp xe đi bán vé số được khoảng 120.000 đồng nhưng phải trích ra 80.000 đồng tiền thuốc viêm khớp. Thế nên, ông Cao chỉ dám ăn một bữa trong ngày, thường là bánh mì hoặc mì gói.
Đầu tháng 5, ông tình cờ phát hiện hình thức "treo" cơm bởi được chủ quán mời vào nhận. Ông Cao bộc bạch, ông rất cảm ơn những người đã giúp đỡ để ông và nhiều lao động nghèo khác có bữa ăn no.
Bà Nguyễn Thị Thanh Nga (50 tuổi) cũng rời quê Quảng Trị vào TP. HCM bán vé số mưu sinh. Bà cho biết, sau một lần bị tai nạn, tay bà không hoạt động được nhiều. Chủ quán thấy vậy luôn mời bà vào ăn tại chỗ. Phần cơm “treo" ở đây luôn đầy đủ thịt, canh… như của khách. Nhờ vậy, bà và những người lao động nghèo khác vượt qua được những lúc chật vật.
Bà Hồng (61 tuổi) và cháu ngoại - bé Đức (5 tuổi) cũng đến đây nhận cơm “treo”. Bà mắc bệnh thận, bán vé số nuôi 2 cháu trai. Ban đầu, bà ngại vì còn sức lao động nhưng được chủ quán giải thích cơm được khách mời, không phải từ thiện nên mới nhận. Riêng Đức thích ăn cơm sườn nhưng gom 2.000 đồng, 5.000 đồng gần tháng mới được một suất ăn. Do đó, mỗi ngày em bán vé số đều ngang qua quán lấy cơm "treo".
Anh Công cho biết, từ ngày bắt đầu thực hiện mô hình cơm “treo", anh nhận về một số ý kiến trái chiều. Họ cho rằng, anh làm vậy để bán được nhiều cơm hơn, cũng có người nghi ngờ anh nhận tiền nhưng không làm cơm “treo". Nhưng, anh bảo anh tự xác định vấn đề khó khăn nhất là vượt qua những định kiến đó và nghĩ đến càng nhiều người khó khăn có cơm miễn phí để ăn là anh có thêm động lực để tiếp tục.
Có thể với nhiều người, một bữa cơm không quá to tát. Nhưng với những mảnh đời khó khăn, nó là bữa cơm ấm lòng, giúp họ có thêm niềm tin để vượt qua những vất vả trong cuộc sống.
Cơm "treo" là hình thức phỏng theo mô hình suspended coffee (cà phê treo) bắt nguồn từ Napoli (Italy) đầu thế kỷ 20. Hành động trả tiền trước để mời cà phê một người xa lạ được xem như cách từ thiện ẩn danh, chia sẻ gánh nặng cuộc sống với người nghèo.
Sau đó, mô hình này dần dần lan sang các nước châu Âu khác với những biến đổi khác nhau. Như tại Pháp, không chỉ có "cà phê treo" mà còn có "bánh mì đợi chờ" (baguette en attente). Nhờ đó, người nghèo có thể vào tiệm bánh mang về những ổ bánh mì dài kiểu Pháp nóng giòn do một người nào đó đã trả tiền trước.
