Đến cuối năm 2023, TP. HCM quản lý hơn 9,2 triệu phương tiện, trong đó hơn 940.000 ô tô, gần 8,3 triệu xe máy. Trong khi đó, tỷ lệ diện tích đất giao thông trên đất xây dựng đô thị tại TP. HCM chỉ đạt hơn 13%, kém khoảng 10% so với quy chuẩn. Mật độ đường giao thông đạt 2,34 km/km2, chỉ bằng 1/5 quy chuẩn. Nhiều tuyến đường đã vượt quá năng lực khai thác nên thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc.
Để giải quyết tình trạng này, TP. HCM đã đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có thu phí kẹt xe. UBND TP. HCM đã đưa chính sách thu phí kẹt xe vào Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060. Dự kiến chính sách này sẽ được trình HĐND TP. HCM thông qua trong kỳ họp cuối tuần này.
Theo đồ án, TP. HCM sẽ tiến tới hạn chế xe cá nhân khu vực trung tâm thành phố bằng các giải pháp: Thu phí xe vào giờ cao điểm và hạn chế số lượng chỗ đỗ xe dưới 50% quy chuẩn kết hợp quản lý thu phí đỗ xe theo giờ.
Về lâu dài, TP. HCM sẽ mở rộng khu vực thu phí kẹt xe đến vành đai Metro khi hệ thống Metro khu vực trung tâm đưa vào sử dụng (tuyến số 1, 4, 5, 2, 3, 6). Theo đó, TP. HCM sẽ phát triển các nhà ga Metro chính thành các trung tâm giao thông xanh như bố trí tiện ích các bãi đỗ xe và điểm sạc cho phương tiện thân thiện môi trường phục vụ cho các hành trình đầu/cuối; bố trí điểm đỗ xe cho các phương tiện...
Năm 2021, một nhà đầu tư đã đề xuất dự án thu phí ô tô vào khu trung tâm TP. HCM theo hình thức PPP, hợp đồng BLT (xây dựng - chuyển giao - thuê dịch vụ). Hệ thống thu phí xây dựng bao quanh quận 1 và 3 theo công nghệ thu phí đa làn không dừng, với một trung tâm xử lý thông tin, điều hành việc thu phí.
Doanh nghiệp dự kiến tổng mức đầu tư dự án gần 2.280 tỷ đồng, trong đó chi phí ban đầu khoảng 478 tỷ đồng và gần 1.800 tỷ đồng cho chi phí vận hành của 10 năm sau đó. Thời gian thu dự kiến áp dụng trong các khung giờ cao điểm, mức phí thấp nhất 40.000 đồng cho ô tô con và 70.000 đồng với xe tải, xe khách, bao gồm cả ô tô biển xanh.
Taxi đăng ký tại TP. HCM sẽ được giảm phí, tạm tính 20.000 đồng mỗi xe. Xe buýt cùng các loại phương tiện thuộc nhóm ưu tiên như cứu hỏa, cứu thương... được miễn phí. Việc thu phí chỉ áp dụng với xe vào khu trung tâm.
Trao đổi về tình trạng giao thông hiện nay tại TP. HCM, ông Trần Quang Lâm Giám đốc Sở Giao thông Vận tải cho biết, thành phố đang triển khai song song 2 đề án tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp kiểm soát xe cá nhân và phát triển kết cấu hạ tầng giao thông giai đoạn 2021 - 2030. Phấn đấu đưa vào khai thác Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) năm 2024 và tuyến Metro 2 (Bến Thành - Tham Lương) năm 2030.
Thành phố cũng chú trọng phát triển giao thông công cộng, xe đạp công cộng, mạng lưới xe buýt kết nối Metro.
Theo ông Trần Quang Lâm, thành phố đang cố gắng đến năm 2030, giao thông công cộng đáp ứng hơn 30% nhu cầu đi lại của người dân. Trên cơ sở đó, TP. HCM sẽ từng bước hạn chế, khoanh vùng một số khu vực để hạn chế xe cá nhân, nhất là xe hai bánh.
